Αλέξανδρος Καμπουράκης «To the point»

Ο Αλέξανδρος Καμπουράκης είναι ένας νέος μουσικός, ο οποίος έχει όλα τα προσόντα για να γίνει ένας από τους καλύτερους ακορντεονίστες της γενιάς του – και όχι μόνο-. Γεννήθηκε πριν από 27 χρόνια, αλλά το μεράκι του και η αγάπη του για την ελληνική μουσική, μπορούν κάλλιστα να θεωρηθούν ότι προηγούνται της βιολογικής του ηλικίας, μια και ο τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζει τους συνεργάτες του, αλλά και γενικότερα την ίδια του τη δουλειά, ανήκει σε μια άλλη εποχή. Σε μια εποχή που οι καλλιτέχνες έβαζαν πάνω από όλους και από όλα την ίδια τη μουσική. Κατά τη διάρκεια της καραντίνας κυκλοφόρησε η πρώτη του δισκογραφική δουλειά με τίτλο «Στα φώτα της νύχτας» που περιέχει δικά του ορχηστρικά κομμάτια. Αυτή ήταν και η αφορμή για τη συνάντησή μας εν μέσω καλοκαιρινών διακοπών στο νησί της Σκύρου. Είναι πραγματικά ελπιδοφόρο το γεγονός ότι, μέσα σε αυτό το δύσκολο για όλους έτος, υπάρχουν καλλιτέχνες που παλεύουν ενεργά για το καλύτερο. Και ο Αλέξανδρος Καμπουράκης ανήκει σε αυτούς.

Ας υποθέσουμε ότι σήμερα γνωριζόμαστε για πρώτη φορά. Πες μου λίγα λόγια για σένα.

Είμαι ο Αλέξανδρος Καμπουράκης και είμαι μουσικός. Πιο συγκεκριμένα, είμαι ακορντεονίστας που πρόσφατα κυκλοφόρησα την πρώτη μου δισκογραφική δουλειά με τίτλο «Στα φώτα της νύχτας» που περιέχει δικές μου ενορχηστρωτικές συνθέσεις, βασισμένες στη λαϊκή, δημοτική και βαλκανική μουσική παράδοση. Όλα, δηλαδή, τα είδη της μουσικής που μελετώ και αγαπώ από μικρό παιδί.

Και πώς έφτασες στο σημείο που είσαι αυτή τη στιγμή;

Γεννήθηκα στην Αθήνα το 1993. Ερωτεύτηκα κεραυνοβόλα το ακορντεόν βλέποντας σε ένα ημερολόγιο της UNICEF μια φωτογραφία με ένα παιδάκι. Σκίζω τη φωτογραφία, την κρατάω σφιχτά μέχρι που λιώνει και μετά ακούω τον ήχο του οργάνου και εκστασιάζομαι. Μεγάλωσα σε ένα πάρα πολύ φιλόμουσο περιβάλλον, με γονείς που με στήριξαν σε κάθε μου βήμα. Οι δικοί μου άκουγαν συνέχεια μουσική κάθε είδους, αλλά περισσότερο ελληνική μουσική. Ο πατέρας μου, βλέποντας την αγάπη που είχα για το ακορντεόν, μου έφερνε συνεχώς δίσκους και στη συνέχεια, μου έφερε η μητέρα μου ένα ακορντεόν αγορασμένο από τη λαϊκή αγορά για να δει τί θα κάνω. Από εκείνη τη στιγμή, ήταν σαν να μου χάρισε έναν ολόκληρο κόσμο. Είχα «ευαγγέλιο» τους δίσκους του Λάζαρου Κουλαξίζη, τον οποίο έτυχε να γνωρίσω όταν ήμουν 15 χρονών και αναπτύξαμε μια βαθύτατα καρδιακή σχέση μέντορα με μαθητή. Ο άλλος μεγάλος μου δάσκαλος και φάρος στη ζωή μου ήταν ο Ανδρέας Τσεκούρας.

Σε ποια ηλικία έπιασες στα χέρια σου το αγορασμένο από τη λαϊκή αγορά ακορντεόν; 

Πρέπει να ήμουν τεσσάρων ή πέντε ετών. Από τότε, λοιπόν, ξεκίνησα ως αυτοδίδακτος, με μια δική μου και ανορθόδοξη σε αρκετά σημεία τεχνική. Αυτό μου έκανε πολύ καλό, γιατί ανδρώθηκα πολύ περισσότερο. Αφού πέρασαν τα χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων πάλευα με χίλιους τρόπους να βγάλω ό,τι μελωδία μου άρεσε, όποιο τραγούδι με συγκινούσε και να κάνω και τεχνικές ασκήσεις επειδή μου το πρόσταζε το είναι μου, με πήγαν οι γονείς μου σε δάσκαλο. Πρέπει να πήγαινα Γ’ Δημοτικού. Ο δάσκαλος μου έκανε κλασικό, τεχνικές, κλίμακες, δακτυλοθεσία, διάβασμα παρτιτούρας. Με έκανε, δηλαδή, να ασχοληθώ πιο σοβαρά, μπαίνοντας σε ένα καλούπι. Βέβαια, πάντα εγώ συγκινούμουν με την λαϊκή μουσική και με εκείνον κάναμε ωραίες «μάχες», γιατί  επέμενε να είμαι προς το πιο κλασικό και τυπικό, αλλά εγώ ήθελα να είμαι προς το μέρος της παράδοσης και της λαϊκότητας. Βρήκαμε μια μέση γραμμή και πορευτήκαμε. Εμένα μου άρεσε περισσότερο να ακούω με το αφτί και να παίζω με την ψυχή μου από το να βλέπω κάποιες στείρες νότες. Μετά πήγα στο Μουσικό Σχολείο Παλλήνης, όπου εκεί βίωσα τρομερές εμπειρίες. Οι δάσκαλοι ήταν απίστευτοι και μου έδωσαν τεράστιο βήμα από την πρώτη κιόλας τάξη. Με έβαλαν να παίξω εξ αρχής επαγγελματικά, μου έδωσαν άπειρα πράγματα και τους ευγνωμονώ βαθύτατα γι’ αυτό.

Ποια ήταν η πρώτη σου επαγγελματική συνεργασία;

Ήταν πριν από πέντε χρόνια με τον Βαγγέλη Κορακάκη, τον οποίο είχα από παιδί σε μεγάλη εκτίμηση, γιατί άκουγα στο σπίτι τους δίσκου του, με αποτέλεσμα να έχει γίνει ένα κομμάτι του εαυτού μου από πάρα πολύ νωρίς. Ο γιος του ο Βασίλης ήρθε μαζί με τον ακορντεονίστα που είχε τότε ο Βαγγέλης, τον Τάσο Αθανασιά στο Χαμάμ, σε μια παράσταση που κάναμε μαζί με κάποιους φίλους και στην οποία παίζαμε τραγούδια του ελληνικού κινηματογράφου. Εκεί με άκουσαν, γνωριστήκαμε, ήταν παρέα με τα υπόλοιπα παιδιά και όταν ο Τάσος έφυγε από τον Βαγγέλη, μου έκαναν εμένα την πρόταση και πήγα. Μάλιστα, η πρώτη φορά ήταν στο Αίγιο, σε μια καλοκαιρινή συναυλία που πήγα χωρίς πρόβα. Συστηθήκαμε, κάναμε ήχο και παίξαμε. Αργότερα παίξαμε ολόκληρη σεζόν μαζί κι αυτό μου έκανε καλό, γιατί μπήκα κατευθείαν στα βαθιά. Μου έδωσε βήμα, μου έδωσε θάρρος, με γέμισε ενέργεια και τον έχω σαν την πιο όμορφη και γλυκιά ανάμνηση.

Μετά τις μουσικές συναντήσεις με τον Βαγγέλη Κορακάκη, τί ακολούθησε;

Μετά ακολούθησε μια σπουδαία συνεργασία με τον Γεράσιμο Ανδρεάτο. Συνεργαστήκαμε σταθερά σε μαγαζιά, συναυλίες, στούντιο, τηλεοπτικές εκπομπές. Τον νιώθω φίλο μου, τον εκτιμώ και τον αγαπώ πάρα πολύ. Είναι ένας άνθρωπος ήρεμος που ζει γι’ αυτό που κάνει. Σε αυτό το σημείο θέλω να σου πω, όμως, ότι η πραγματικά πρώτη μου επίσημη δουλειά μετά το σχολείο ήταν με τον Λάκη Χαλκιά και τη Μαρία Σουλτάτου το 2011 σε μια συναυλία στον Ασπρόπυργο με την δημοτική ορχήστρα «Θρία». Με προσκάλεσε να παίξω μαζί τους ο καθηγητής μου, ο Χρυσόστομος Μητροπάνος. Ακολούθησαν οι συνεργασίες με τον Γιώργο Τζώρτζη, τον Πέτρο Βαγιόπουλο, με τον Γιώργο Νταλάρα το 2016 σε μια συναυλία αφιέρωμα στον Σταύρο Κουγιουμτζή. Μια μεγάλη συνεργασία σταθμός στη μουσική μου πορεία ήταν η γνωριμία μου με τον Γρηγόρη Βασίλα το 2013 που ιδρύσαμε το συγκρότημα «Πυρήνας». Είναι απίστευτο αυτό που κάναμε όλα αυτά τα χρόνια μαζί. Με έμαθε να λειτουργώ σε σύνολο, σε ομάδα. Του χρωστάω πάρα πολλά και τον ευγνωμονώ βαθύτατα. Κάναμε τρεις δίσκους μαζί, δύο για τον «Πυρήνα» και άλλον ένα για τον συνθέτη Ηλία Γκίζα, ενώ κάναμε πολλά ταξίδια σε Ελλάδα και εξωτερικό, σε μεγάλα φεστιβάλ. Κάπως έτσι βρέθηκα και στη μουσική σκηνή «Ρίζες» με τη σπουδαία ερμηνεύτρια Ηρώ Σαΐα. Επίσης, αλησμόνητη θα μου μείνει η συνεργασία μου με τον Στέλιο Βαμβακάρη που συνέβη τα δύο τελευταία χρόνια της ζωής του. Αρχικά βρεθήκαμε στο Ραδιομέγαρο της ΕΡΤ σε ένα αφιέρωμα που είχε γίνει για την οικογένεια Βαμβακάρη, έπειτα μετά από κάποιους μήνες συνεργαστήκαμε σε συναυλίες αφιερωμένες στους Βαμβακάρη και Μπιθικώτση. Ο Στέλιος ήταν από τους ανθρώπους που δεν πρόκειται να ξαναβγούν σε όλα τα επίπεδα. Ήταν μια υπέροχη προσωπικότητα. Δεν μπορώ να μην αναφερθώ στον Νίκο Τατασόπουλο που έχουμε συνεργαστεί σε πολλά και διαφορετικά πράγματα.

Μίλησέ μου για τη γνωριμία σου με τον Γιάννη Τζουανόπουλο.

Μέσω του εξαιρετικού μουσικού Γιάννη Σταματογιάννη γνωρίστηκα με τον σπουδαίο Γιάννη Τζουανόπουλο, τον οποίο ήξερα ανέκαθεν από τις παραστάσεις που έκανε για τον απόδημο ελληνισμό στην Ολυμπία, από το Δεύτερο Πρόγραμμα και τη Φωνή της Ελλάδος. Γνωριστήκαμε, λοιπόν, με αφορμή μια εκδήλωση που δεν μπόρεσα να πάω, αλλά κρατήσαμε επαφή και του είπα ότι σε οτιδήποτε με χρειαστεί στο μέλλον, θα είμαι εκεί. Αυτό ήταν η παρουσίαση του βιβλίου του Κώστα Βίρβου που έγινε στον «Παρνασσό» τον Δεκέμβριο του 2019. Η βραδιά ήταν επιτυχώς και μαεστρικά διοργανωμένη από τον Γιάννη Τζουανόπουλο. Κρατήσαμε μια πολύ εγκάρδια και ουσιαστική επαφή. Μου έκανε την τιμή να κάνουμε παρουσίαση του δικού μου δίσκου στο Δεύτερο Πρόγραμμα και μάλιστα, την παγκόσμια ημέρα της μουσικής, μαζί με τον εξαιρετικό τραγουδιστή της νέας γενιάς, τον Αλέξανδρο Τσαπράζη. Ο Γιάννης έχει ζήσει τους πάντες και τα πάντα από πρώτο χέρι, προωθεί τον ελληνικό πολιτισμό στα πέρατα του κόσμου, στηρίζει τα νέα παιδιά με τον καλύτερο τρόπο. Είμαστε όλοι ευγνώμονες για το έργο του.

Πλέον συνεργάζεσαι με τον Σταμάτη Κραουνάκη. Μίλησέ μου για αυτήν τη συνεργασία.

Νομίζω ότι τα λόγια είναι φτωχά. Ο Σταμάτης Κραουνάκης είναι μια τρομερή προσωπικότητα σε όλα τα επίπεδα. Πληθωρικός, πολύ σπουδαίος, ένας άνθρωπος φωτισμένος, πάρα πολύ σοβαρός, με σημαντικές απόψεις. Δίνει βήμα σε νέα παιδιά, δίνει όλη του την ψυχή σε αυτό που κάνει. Η συνεργασία μου με τον Σταμάτη είναι μια πολύ σπουδαία εμπειρία από την άποψη ότι, συζητώντας και μόνο μαζί του, σου ανοίγουν οι ορίζοντες. Τον αγαπώ πάρα πολύ. Είναι τίμιος σε τρομερό βαθμό κι αυτό τον κάνει να ξεχωρίζει από πάρα πολλούς.

Ως μουσικός, πώς βλέπεις την κατάσταση που συμβαίνει στον καλλιτεχνικό χώρο τους τελευταίους έξι μήνες;

Δεν ξέρω τί να πρωτοπώ. Είμαι πάρα πολύ στεναχωρημένος. Θεωρώ ότι είναι τόσα πολλά εκείνα που είναι σε γάγγραινα και ο κορονοϊός είναι ένα σημείο που απλά βρήκαν και πιάστηκαν. Ζούμε μια απόλυτη παρακμή σε πάρα πολλούς τομείς εδώ και χρόνια, τα τελευταία εκ των οποίων φεύγει το πρόχειρο κάλυμμα που είχαν όλα τα πράγματα. Τώρα πέφτουν οι μάσκες και ξεχωρίζει η ήρα από το σιτάρι. Η δουλειά μας είχε αρχίσει να παραγκωνίζεται χρόνια πριν, αλλά δεν ήταν τόσο αισθητά έντονη αυτή η κατάσταση. Πλέον είμαστε σε ένα σημείο που νιώθουμε διάφορα, τα σκεφτόμαστε, ξέρουμε πάνω κάτω τί συμβαίνει, αλλά μπορούμε να αντιδράσουμε μέχρι ενός επιτρεπτού και ανθρώπινου ορίου. Ελπίζουμε και θέλουμε να είμαστε αισιόδοξοι, σκεπτόμενοι πως κάποτε θα βελτιωθούν τα πράγματα. Είμαστε τόσο ταγμένοι στη μουσική που δε θέλουμε να ασχοληθούμε με κάτι άλλο. Ο πολιτισμός είναι πάρα πολύ πίσω σε όλες τις φάσεις της ανθρώπινης ζωής. Χρησιμοποιείται στην καθημερινότητα από την οικογένεια και το σύστημα με λάθος τρόπο, σαν κάτι που είναι άξιο χλευασμού και ειρωνείας, χωρίς λόγο ύπαρξης. Κανένας δεν έχει ουσιαστική επαφή με την τέχνη και τον πολιτισμό. Θεωρώ ότι και πολύ αργήσαμε να έρθουμε στο σημείο που είμαστε σήμερα. Είμαι απόλυτα αποφασισμένος ότι θα πάμε και σε χειρότερο επίπεδο και ότι θα τραβήξουμε τα πάνδεινα. Κρούω από την πλευρά μου έναν τεράστιο συναγερμό, προσπαθώ σαν ατομική μονάδα να δώσω όλη μου τη ζωή και όλη μου την ψυχή με όποιον τρόπο μπορώ σε αυτό που πιστεύω και που νιώθω. Θεωρώ ότι πρέπει να δοθεί βήμα σε όλους εκείνους που είναι προβληματισμένοι και που έχουν ένα άδολο μεράκι για αυτόν τον τόπο. Βλέπουμε ανθρώπους που είναι βαθύτατα προβληματικοί και που εικονικά προσπαθούν να επουλώσουν τις πληγές τους. Δυστυχώς, δεν είναι έτσι. Ας στρίψουν το τιμόνι και ας κάνουν στροφή 180 μοιρών. Θα είναι σκληρό και βαρύ το τίμημα, αλλά μόνο έτσι θα αντέξουμε και θα δούμε φως στο τούνελ.

Εσύ ως Αλέξανδρος αποδεικνύεται περίτρανα ότι ελπίζεις, μια και μέσα στην καραντίνα κυκλοφόρησες τον πρώτο σου δίσκο όπως ανέφερες στην αρχή. Πες μου πώς προέκυψε αυτό το βήμα;

Σκέψου ότι, όταν βγήκε το cd, δεν μπορούσα καν να πάω να το πάρω. Πήγε ο παραγωγός, με ειδικό δελτίο για να πάρει τα τιμολόγια. Να σου πω ότι ο μεγαλύτερος βαθμός αυτού του δίσκου γράφτηκε στη Σκύρο πριν από τρία – τέσσερα χρόνια. Από τη Σκύρο κατάγεται η μητέρα μου και είναι ένας τόπος – σταθμός για τη ζωή μου που πάντοτε με εμπνέει ποικιλοτρόπως.  Κάπως έτσι, κάποιες καλοκαιρινές νύχτες που ήμουν τελείως μόνος μου στο νησί, ένιωθα ότι κάτι θέλω να βγάλω από μέσα μου. Ό,τι σκεφτόμουν, το κατέγραφα στο κινητό μου, χωρίς να γνωρίζω το επόμενο βήμα. Μέσα σε μία εβδομάδα είχα γράψει ένα πάρα πολύ ευρύ φάσμα, το οποίο το άφησα στην άκρη. Ωστόσο, έπαιζα τα κομμάτια σε κάποιους ανθρώπους που εκτιμούσα και αγαπούσα, χωρίς να λέω ότι είναι δικά μου για να δω αδέκαστες αντιδράσεις, οι οποίες ήταν θετικές. Οι δουλειές και οι υποχρεώσεις έτρεχαν κι εγώ τα είχα αφήσει στο πίσω μέρος του μυαλού μου. Κάποια στιγμή, οι ίδιοι άνθρωποι που τα είχαν ακούσει, μου πρότειναν να τα ηχογραφήσουμε. Εγώ το ανέβαλλα, ώσπου ενάμισι χρόνο πριν τους κάλεσα για να προχωρήσουμε και είπαν όλοι ναι. Κάναμε πέντε δυνατές πρόβες αλά παλαιά, ενορχηστρώνοντας ταυτόχρονα όλοι μαζί τα κομμάτια. Εμείς, μαζί με τον εξαίρετο ηχολήπτη μας τον Γιώργο Καρυώτη, πήγαμε στο studio Sierra και ηχογραφήσαμε στις 19 και 20 Δεκεμβρίου 2019, σαν να ήμασταν σε γλέντι, μια κι έξω. Αυτός ο δίσκος είναι ένα αποτύπωμα ψυχής μιας συγκεκριμένης χρονικής περιόδου που, μέσα στη μοναχικότητά μου και πάντοτε νύχτα, κατέγραφα μουσικά όσα αισθανόμουν, ποθούσα και αγαπούσα, αφήνοντας την καρδιά μου να πάρει πορεία γι αυτά. Ο συγκεκριμένος τίτλος μπήκε γιατί κάνει μια αντίθεση. Δείχνει ότι τη νύχτα, στο σκοτάδι, υπάρχει ένα φως που ανάβει στην ψυχή, η φλόγα του οποίου σε κρατάει ζωντανό και δημιουργικό. 

Τί μουσικά ύφη υπάρχουν στα τραγούδια του cd;

Είναι όπως είπα στην αρχή ορχηστρικά κομμάτια που είναι βασισμένα σε λαϊκή, βαλκανική, μικρασιάτικη, ηπειρωτική και γενικά δημοτική μουσική. Όλα είναι με γνώμονα την ελληνική μουσική σε διάφορα μήκη και πλάτη. Είμαι πολύ περήφανος που ο δίσκος ξεκινάει με αυτοσχεδιασμό από τον Ανδρέα Τσεκούρα, έναν πάρα πολύ σπουδαίο και φωτισμένο δάσκαλο – φάρο για τη ζωή μου, τον οποίο γνώρισα πριν από επτά χρόνια. Του είμαι ευγνώμων για κάθε τι. Τον γνώρισα όταν ήταν επικεφαλής μαέστρος μαζί με τον Χρήστο Τσιαμούλη του Τμήματος Ελληνικής Μουσικής στο Ωδείο Αθηνών, όπου ήμουν μέλος αυτής της ορχήστρας.

Δεν ήθελες να συμμετέχει στον δίσκο κάποιος τραγουδιστής;

Όχι, δεν ήθελα. Δεν έψαξα να βρω στίχους, είχα ακριβώς αυτή τη δομή στο μυαλό μου, ήθελα να μιλάνε τα ίδια τα όργανα, να μην είναι «χαλί» για τη φωνή.

Εάν είχες κάποιους καλούς στίχους και επέλεγες να ερμηνεύσουν κάποιοι τραγουδιστές, ποιοι θα ήταν αυτοί;

Η Ελένη Βιτάλη, η Γλυκερία, η Χάρις Αλεξίου, ο Γιώργος Νταλάρας, η Μαρία Σουλτάτου και από νεότερους η Ηρώ Σαΐα, η Μαρία Φασουλάκη, ο Γιάννης Διονυσίου και άλλοι πολλοί.

Με ποιους εν ζωή συνθέτες θα ήθελες να συνεργαστείς ως μέλος στην ορχήστρα τους;

Σίγουρα με τον Χρήστο Νικολόπουλο, ξανά με τον Βαγγέλη Κορακάκη, με τον Δημήτρη Παπαδημητρίου και τον Στέφανο Κορκολή. Επίσης, θα ήθελα να συνεργαστώ και με τον Σωκράτη Μάλαμα, τον Μίλτο Πασχαλίδη και τον Θανάση Παπακωνσταντίνου. Ένα άπιαστο όνειρο θα ήταν μια συνεργασία με τον Σταύρο Ξαρχάκο.

Αν ζούσες στη δεκαετία του ‘60 όπου το λαϊκό τραγούδι ανθούσε, θα ήθελες να κινηθείς στους ίδιους δρόμους όπως κάνεις σήμερα;

Πολύ ωραία ερώτηση. Νομίζω πως ναι. Θα ήμουν τελείως στο στοιχείο μου. Στούντιο, πολλή δισκογραφία, κέντρα, συναυλίες. Η δεκαετία του ‘60 είναι η αγαπημένη μου δεκαετία.

Μίλησες για τη δισκογραφία. Θα ήθελες να παίζεις σε δισκογραφικές δουλειές άλλων καλλιτεχνών;

Μα αυτό είναι το μεγάλο μου μεράκι. Αγαπώ πάρα πολύ τη διαδικασία της ηχογράφησης και θα ήθελα πάρα πολύ να συνδράμω με όλο μου το είναι σε δουλειές ταλαντούχων καλλιτεχνών.

Ποιοι καλλιτέχνες σου έχουν πει πράγματα που δε θα ξεχάσεις ποτέ; Εννοώ, λόγια που τα κρατάς σαν φυλακτό.

Μου έχουν πει πολλά πράγματα που δεν πρόκειται να τα ξεχάσω ποτέ πολλοί και σημαντικοί καλλιτέχνες, ανάμεσα στους οποίους είναι ο Λάζαρος Κουλαξίζης, ο Στέλιος Βαμβακάρης, ο Ανδρέας Τσεκούρας, ο Χρήστος Τσιαμούλης, ο Βαγγέλης Κορακάκης, ο Νίκος Τατασόπουλος, ο Πέτρος Βαγιόπουλος και άλλοι πολλοί.

Τί τίτλο θα έδινες σε αυτή τη συνέντευξη;

To the point.

Σταμάτης Φτούλης – Ο πολιτισμός της διπλανής πόρτας

Η παραδοσιακή λαϊκή τέχνη της χώρας μας πενθεί για τον χαμό ενός σπουδαίου καλλιτέχνη που παρήγαγε πολιτισμό σε όλο του το μεγαλείο. Ο λόγος για τον Σταμάτη Φτούλη, τον αυτοδίδακτο σκυριανό κεραμίστα, έργα του οποίου κοσμούν αμέτρητα σκυριανά – και όχι μόνο – σπίτια, που έφυγε από τη ζωή στις 19 Ιουνίου του 2020 στην ηλικία των 75 ετών.

Ο αείμνηστος Σταμάτης ήταν ένας φύσει λαϊκός καλλιτέχνης, βραβευμένος για την τέχνη του από διεθνείς οργανισμούς, όπως τη Διεθνή Έκθεση Κεραμικής που έγινε στην Φρανκφούρτη το 1968, ενώ έργα του εκθέτονται στο μουσείο σύγχρονης τέχνης «Centre Georges Pompidou»  στη Γαλλία.

Βγαίνοντας από τα «στεγανά» του βιογραφικού του, ο Σταμάτης Φτούλης εκτός από  άψογος ζωγράφος, ήταν ένας άνθρωπος ευθύς, χαμογελαστός, ευφυής, ευγενικός, με αστείρευτες γνώσεις τόσο στον τομέα της σκυριανής λαϊκής παράδοσης όσο και σε θέματα γενικού περιεχομένου. Με άλλα λόγια, ήταν ένας καλλιτέχνης που δημιούργησε τον πολιτισμό της διπλανής πόρτας. Μάρτυρες σε όλα αυτά είναι όλοι όσοι πέρασαν έστω και τυχαία από το εργαστήρι του στην περιοχή Μαγαζιά της Σκύρου για να τον παρακολουθήσουν την ώρα που έπιανε το πινέλο για να τραβήξει τη λεπτεπίλεπτη γραμμή στο εκάστοτε σκεύος που ζωγράφιζε και στη συνέχεια για να τον δουν να το «γυαλώνει» (δηλαδή να του περνάει το γυαλί), να διορθώνει τις λεπτομέρειες και μετά να το βάζει στο καμίνι για να το ψήσει στους 1200 βαθμούς μαζί με τα υπόλοιπα, ώστε να γίνει χρηστικό και ασφαλές για τον αγοραστή, προσέχοντας πάντα να μην είναι «κρακελαρισμένο», δηλαδή ραγισμένο. Δεν υπήρχε περίπτωση οι επισκέπτες να μη γίνουν αποδέκτες ιστοριών από τον καλλιτέχνη επί παντός επιστητού και ιδιαιτέρως, από προσωπικές του εμπειρίες.

Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης επισκέπτονται συχνά την Σκύρο, λόγω της φυσικής της ομορφιάς, αλλά και της παράδοσης της που, ακόμα και σήμερα καλά κρατεί, με νέους ανθρώπους να την εξελίσσουν. Στο 90% των εκπομπών, ο Σταμάτης Φτούλης μιλούσε για την τέχνη του και τη σκυριανή παράδοση με έναν τρόπο απόλυτα κατανοητό και σαφή, προβάλλοντας την ιστορία του νησιού μέσα από τα δικά του μάτια, που ήταν γεμάτα με αγάπη και στοργή για τον τόπο του. Δυστυχώς, όμως, μετά το θάνατό του, μπορούμε να μιλάμε για τέλος εποχής στην παραδοσιακή κεραμική τέχνη της Σκύρου, μια και ήταν ο τελευταίος που έφτιαχνε αμιγώς παραδοσιακά χειροποίητα κεραμικά μέσα στο νησί.

(στο 35:44 λεπτό ο Στέλιος Παρλιάρος επισκέπτεται το εργαστήρι του Σταμάτη Φτούλη)

Εκτός, όμως, από το ταλέντο του στη ζωγραφική, ο Σταμάτης Φτούλης είχε άλλη μία καλλιτεχνική κλίση. Είχε μια βροντώδη και εμφατική φωνή, η οποία αποκαλυπτόταν στα παραδοσιακά σκυριανά τραγούδια της τάβλας, αλλά και στις βυζαντινές ψαλμωδίες της εκκλησίας. Μάλιστα, του δόθηκε η ευκαιρία πριν από πολλά χρόνια να ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι, όταν βρέθηκε δίπλα στον Τάκη Λαμπρόπουλο (πρόεδρο της Columbia), ο οποίος του ζήτησε να τραγουδήσει μαζί με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Ο Σταμάτης Φτούλης του απάντησε πως φοβόταν ότι ο Μπιθικώτσης θα τον εξαφανίσει λόγω του ταλέντου του και τότε ο Λαμπρόπουλος πήρε στη θέση του τον Σταμάτη Κόκοτα… Όμως, ο ίδιος δε σταμάτησε να τραγουδάει και να ψέλνει ερασιτεχνικά, χαρίζοντας σε όλους όσοι είχαν την τύχη και την τιμή να τον ακούν εύηχες μουσικές στιγμές. Στο ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ υπάρχει η εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό» που βρέθηκε στη Σκύρο το 1997, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Σταμάτης Φτούλης και η παρέα του τραγουδούν αγαπημένα παραδοσιακά κομμάτια του νησιού (https://archive.ert.gr/77011/ από το 24ο λεπτό και μετά).

Προσωπικά, με τον Σταμάτη Φτούλη με συνέδεαν – και θα συνεχίσουν να με συνδέουν – δεσμοί αίματος, μια και ήταν ο ένας από τους δύο αδελφούς της μητέρας μου. Γνωρίζοντάς τον κυριολεκτικά από την ημέρα που γεννήθηκα μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του και περνώντας συνολικά ένα μεγάλο μέρος από την καθημερινότητά μου μαζί του -αλλά και με την οικογένειά του-, μπορώ να πω ότι, άνθρωποι σαν τον θείο μου δε γεννιούνται συχνά. Άνθρωποι που αγαπούν την οικογένειά τους και τη δουλειά τους χωρίς όρια. Άνθρωποι που για τον πλησίον τους δίνουν ό,τι έχουν και δεν έχουν. Άνθρωποι που επιλέγουν να βιώσουν στο έπακρο τη ζωή τους, παλεύοντας καθημερινά για το ακατόρθωτο. Και ο Σταμάτης Φτούλης ήταν ένας τέτοιος άνθρωπος σε όλες τις πτυχές της προσωπικότητάς του.

Αρετή Κετιμέ «Υπάρχουν άνθρωποι που ακόμα με βλέπουν σαν να είμαι μικρό κοριτσάκι»

Όταν έρχεται η κουβέντα στο θέμα της εξέλιξης του παραδοσιακού τραγουδιού της τελευταίας εικοσαετίας, δίπλα στα ονόματα των μεγάλων ερμηνευτών, εμφανίζεται το όνομα της Αρετής Κετιμέ. Η μουσικός που, με συμμάχους το σαντούρι της και τη φωνή της, κατάφερε να χαράξει τη δική της πορεία στο συγκεκριμένο μουσικό είδος, συνεργάζεται τώρα με τον Ηλία Καρελλά και τους String Demons στην παράσταση «Καραγκιόζης Summertime». Αυτή της η συνεργασία ήταν η αφορμή για να επικοινωνήσουμε διαδικτυακά, με την ελπίδα ότι θα βρεθούμε άμεσα κι από κοντά για πολλή περισσότερη συζήτηση.

Ας θυμηθούμε το επαγγελματικό σου ξεκίνημα. Είχες την τιμή και την τύχη να βρεθείς δίπλα στον αξέχαστο Αριστείδη Μόσχο ως μαθήτριά του από τα 6 σου χρόνια. Πώς έγινε αυτή η γνωριμία και με ποιον τρόπο βοηθήθηκες από εκείνον;

Είχα δει πριν πάρα πάρα πολλά χρόνια μερικούς από τους μαθητές του Αριστείδη Μόσχου στην τηλεόραση. Νομίζω ήταν στο κανάλι Σκάι. Εκεί ο συγχωρεμένος ο δάσκαλος μιλούσε για τη σχολή του για το όργανο και έτσι εγώ είδα αυτό το μουσικό όνειρο. 

Σκέφτηκες ποτέ να ασχοληθείς με κάποιο άλλο μουσικό όργανο εκτός από το σαντούρι, μια και εκείνο είναι ένα όργανο που θεωρητικά «περιορίζει» τις μουσικές επιλογές σου, άρα και την οποιαδήποτε διαφορετική εξέλιξή σου;

Σε ηλικία 10 χρονών ξεκίνησα μαθήματα κλασικού πιάνου στο Ωδείο Αθηνών, καθώς και θεωρητικών μαθημάτων. Πήρα μια κάποια ευρωπαΐκή μουσική παιδεία που τώρα, ύστερα από πολλά χρόνια, καταλαβαίνω πόσο καλό μου έκανε. Παίζω λοιπόν και πιάνο αλλά δεν είμαι πιανίστα!

Όλοι γνωρίζουμε τις συνεργασίες που είχες με τα μεγάλα ονόματα του τραγουδιού. Γιώργος Νταλάρας, Γλυκερία, Εστουδιαντίνα, Μπρέγκοβιτς, Βιτάλη κλπ. Αν άρχιζες τώρα, στη σημερινή εποχή την καριέρα σου, θα άλλαζες κάτι από όλα αυτά που έχεις βιώσει δίπλα σε αυτούς τους ανθρώπους;

Από αυτούς ανθρώπους που αναφέρεις δεν θα άλλαζα απολύτως τίποτα. Είναι και παραμένουν οι άνθρωποι που μου έμαθαν την πραγματική λαϊκή μουσική μας. Είναι οι άνθρωποι που, με πολύ μεράκι αλλά και χαρά, μου έδειξαν την δουλειά! Σίγουρα, όμως, υπάρχουν και άνθρωποι που συνεργάστηκα μαζί τους και δεν μου άφησαν και τις καλύτερες των εντυπώσεων. Για αυτούς τους ανθρώπους δεν έχω να πω κάτι παρά μόνο το ότι υπάρχω μουσικά και ότι ο κόσμος έχει αγάπη στη δουλειά μου.

Θεωρείς ότι, παρόλο που είσαι στον καλλιτεχνικό χώρο εδώ και σχεδόν 20 χρόνια, έχοντας κερδίσει πολύ σημαντικές περγαμηνές στο βιογραφικό σου, υπάρχουν άτομα του χώρου που σε βλέπουν ως το μικρό κοριτσάκι, το οποίο μόλις τώρα ξεκινάει;

Ναι, δυστυχώς υπάρχουν άνθρωποι που ακόμα με βλέπουν σαν να είμαι μικρό κοριτσάκι. Αυτό δε με πτοεί πάντα, ωστόσο παραμένει κάτι το οποίο παλεύω σχεδόν να πατάξω! Ενδεχομένως οι άνθρωποι στην ηλικία των 50 συν ή 60 συν να δυσκολεύονται να παραδεχτούν πως έχω μεγαλώσει, γιατί έτσι είναι σαν έχουν παραδεχτεί πως μεγαλώνουν κι αυτοί.

Σίγουρα είναι πολλές οι όμορφες στιγμές που έχεις ζήσει πάνω στη σκηνή όλα αυτά τα χρόνια. Μπορείς να ξεχωρίσεις τρεις από αυτές; Αν ναι, γιατί τις ξεχωρίζεις;

Μία από τις πιο ωραίες ξεχωριστές στιγμές είναι σε μία από τις συνεργασίες που έχουμε κάνει με τον Ηλία Καρέλλα. Με τον Ηλία ακούμε τα ίδια είδη μουσικής καταλαβαίνουμε το μεράκι με τις ίδιες αποχρώσεις και στη μουσική, αλλά και στο χορό! Οπότε, αρκετές φορές σε πρόβες - και όχι μόνο - πιάνουμε ένα τραγούδι και μερακλώνουμε για πάρτη μας.

Με την απάντησή σου μου «έδωσες πάσα» για την επόμενη ερώτηση. Ο κορονοϊός επηρέασε όλον τον κόσμο τόσο προσωπικά, όσο και επαγγελματικά. Εσύ, όμως, συμμετέχεις σε μια ιδιαίτερη παραγωγή και αναφέρομαι στην παράσταση «Καραγκιόζης Summertime» του Ηλία Καρελλά. Μίλησέ μου για αυτό σου το βήμα.

Ο Καραγκιόζης, όπως και η μουσική που παίζω, αποτελούν στοιχεία της λαϊκής κουλτούρας. Για μένα πάντα αυτή η συνεργασία που έχουμε με τον Ηλία είναι μεγάλη χαρά σε όποιες καταστάσεις και μέρη. Εδώ, έχω ένα λόγο να είμαι παραπάνω χαρούμενη, διότι συνεργάζομαι για πρώτη φορά με τους String Demons! Αυτά τα παιδιά έχουν πραγματικά ανοιχτό ορίζοντα στη μουσική, ανοιχτή ψυχή για να δεχτούν κι άλλα είδη και στην μέχρι τώρα πορεία τους έχουν ξεφύγει από τα στενά όρια της κλασικής, με την στενή έννοια του όρου της μουσικής! Είμαι πραγματικά ενθουσιασμένη μαζί τους! Πόσο έχουν μελετήσει πράγματα, τα οποία τυπικά έχουν ψάξει εντελώς μόνοι τους και είναι φανταστικοί.

Είσαι αισιόδοξη για το άμεσο μέλλον; Αν ναι, έχεις κάποια άλλα επαγγελματικά σχέδια που θα ήθελες να ανακοινώσεις;

Η καραντίνα μου έδωσε μία ιδέα. Να κάνω βίντεο στο προσωπικό μου κανάλι στο YouTube και να παίζω σε κάθε βίντεο τρία τραγούδια από τους λαϊκούς μας δρόμους. Αυτό το εγχείρημα ονομάζεται Black and white session! Όσοι πιστοί προσέλθετε, λοιπόν! Κατά τα άλλα, παραμένουμε αισιόδοξοι για τούτο το καλοκαίρι και βλέπουμε!

Ας κλείσουμε αυτήν τη «διαδικτυακή κουβέντα» με κάτι που εσύ θέλεις να πεις…

Ευχαριστώ πάρα πολύ για τις ερωτήσεις! Ευχαριστούμε πάρα πολύ που φιλοξενείτε την παράσταση μας στο Cine Γαλάτσι με τον Καραγκιόζη μας και ευχόμαστε να σας δούμε εκεί. 

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ

Καραγκιόζης Summertime

του Ηλία Καρελλά

με τους String Demons και την Αρετή Κετιμέ

Σινέ Γαλάτσι – Αλσος Βεΐκου

1,5,8,12 Ιουλίου

Οι String Demons μετά την πολύ επιτυχημένη συνεργασία τους με τον Ηλία Καρελλά στο Συρανό Ντε Μπερζεράκ τη σεζόν 2019-2020, ενώνουν τις δυνάμεις τους μαζί με την Αρετή Κετιμέ στην καλοκαιρινή παράσταση "Καραγκιόζης Summertime"! 

Ζωντανά στη σκηνή, η μοναδική Αρετή Κετιμέ θα μας μαγέψει με τη φωνή και το σαντούρι της, ενώ το εκρηκτικό δίδυμο εγχόρδων String Demons θα μας ξεσηκώσει με τις ανατρεπτικές διασκευές του.

Μια παράσταση – συναυλία, ένα μουσικό ταξίδι από το παραδοσιακό στο κλασσικό, από το heavy metal στο λαϊκό και από το ρεμπέτικο στο ροκ και όχι μόνο!

Ελάτε να ταξιδέψουμε με όχημα το χιούμορ και τη μουσική, σε μια παράσταση που εμπνέεται από την ελληνική παράδοση με σύγχρονη ματιά.

****

Καραγκιόζης Summertime

Διάρκεια: 1 ώρα και 10 λεπτά (χωρίς διάλειμμα)

Ημερομηνίες και ώρες παραστάσεων:

Τετάρτη 1 Ιουλίου | 21:00

Κυριακή 5 Ιουλίου | 21:00

Τετάρτη 8 Ιουλίου | 21:00

Κυριακή 12 Ιουλίου | 21:00

Σινέ Γαλάτσι

Άλσος Βεΐκου

Αγορά εισιτηρίων

Προπώληση: 8 € (Γενική Είσοδος) στο www.viva.gr

Αγορά εισιτηρίου την ημέρα της παράστασης στο ταμείο του Σινέ Γαλάτσι 10 € (γενική είσοδος)

Κρατήσεις / πληροφορίες: 6907656054, 2102138119

Εκδοτήρια Σινέ Γαλάτσι, Άλσος Βεΐκου

Ώρες λειτουργίας: καθημερινά 19:00-22:00

Η παράσταση θα πραγματοποιηθεί ακολουθώντας τις ειδικές οδηγίες όπως αυτές προβλέπονται από τις υγειονομικές αρχές, με αίσθημα ευθύνης απέναντι στο κοινό και τους συμμετέχοντες.

Συμπαραγωγή Θίασος Ηλία Καρελλά - Ίλιον Plus

Σωπαίνει ο πολιτισμός;

Ζούμε μια πρωτόγνωρη περίοδο. Μια περίοδο που ούτε στους χειρότερους εφιάλτες μας μπορούσαμε να φανταστούμε ότι θα ζήσουμε. Κινδυνεύει η υγεία μας, η υγεία των δικών μας ανθρώπων και γενικά, κινδυνεύει η υγεία εκατομμυρίων ανθρώπων ανά τον κόσμο. Στο πλαίσιο αυτής της κατάστασης, οι κυβερνήσεις έλαβαν (και εξακολουθούν να λαμβάνουν) αυστηρά μέτρα προστασίας, ώστε να αποφευχθεί το χειρότερο. Ως χώρα, η Ελλάδα έλαβε τα εύσημα από τον υπόλοιπο κόσμο για την άμεση και αποτελεσματική αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού. Μπράβο σε όλους μας, λοιπόν! 

Τί γίνεται, όμως, από εδώ και έπειτα με όλους εκείνους που είτε έχασαν είτε διέκοψαν την εργασία τους λόγω του εγκλεισμού, του φόβου και της απελπισίας; Και δεν αναφέρομαι σε αυτούς που εργάστηκαν και μπορούν να εργάζονται εξ αποστάσεως. Μιλώ για τα άτομα που ανήκουν με οποιαδήποτε ιδιότητα στον πολιτιστικό τομέα. Η χώρα μας, υπό κανονικούς ρυθμούς, βρίθει από μουσικές, θεατρικές, εικαστικές και γενικά, καλλιτεχνικές δραστηριότητες. Προκειμένου να πραγματοποιηθούν, πλήθος κόσμου εργάζεται πυρετωδώς, ώστε το αποτέλεσμα να τιμά και εκείνους, αλλά κυρίως, το κοινό που τις παρακολουθεί.

Κατά τη διάρκεια της καραντίνας, ήταν πολλοί οι καλλιτέχνες της λεγόμενης «πρώτης γραμμής» που, μέσω των προσωπικών τους λογαριασμών στα social media πρόσφεραν αφιλοκερδώς την τέχνη τους στον κόσμο, χαρίζοντάς τους δύναμη, ελπίδα και ενθάρρυνση για το μέλλον.  Το ίδιο συνέβη και από ομάδες μουσικών και θεατρικών σχολείων, σχολών και πανεπιστημίων, αποδεικνύοντας ότι, η νέα γενιά έχει ταλέντο, είναι εδώ και βοηθάει στο να παραμείνουμε όλοι ασφαλείς και αισιόδοξοι.

Όλα αυτά, λοιπόν, είναι απολύτως κατανοητά και σεβαστά. Όμως, οι «Art Workers» (ή αλλιώς, οι Εργάτες της Τέχνης) είναι επαγγελματίες. Είναι άνθρωποι που βιοπορίζονται μέσα από την τέχνη. Είναι άνθρωποι που, αν δεν έχουν συναυλίες ή παραστάσεις, μένουν άνεργοι για πολύ μεγάλο διάστημα. Αναφέρομαι επιγραμματικά στους ηθοποιούς, τους μουσικούς, τους σκηνοθέτες, τους ζωγράφους, τους τεχνικούς, τους συνθέτες, τους ερμηνευτές, τους στιχουργούς, τους χορογράφους, τους φωτογράφους, τους εκδότες, τους διοργανωτές εκδηλώσεων και τους υπεύθυνους γραφείων τύπου. Άρα μιλάμε για πολλές χιλιάδες κόσμου που, λόγω της κατάστασης είναι επαγγελματικά (άρα και οικονομικά) στον αέρα. Βέβαια, ανέκαθεν όλοι όσοι επέλεξαν να ασχοληθούν με την τέχνη γνώριζαν ότι η πορεία τους είναι ασταθής, αλλά ουδέποτε στο παρελθόν σε καιρό ειρήνης δεν υπήρξε αυτή η αβεβαιότητα. 

Τους τελευταίους δύο μήνες είδαμε και ακούσαμε πολλά σχετικά με τον πολιτισμό. Είδαμε καλλιτέχνες να προσφέρουν δημόσια δωρεάν διασκέδαση έχοντας είτε αγνούς είτε λιγότερο αγνούς σκοπούς (αυτό θα το δείξει η ιστορία). Η κυβέρνηση, μετά τον ξεσηκωμό των εργατών της τέχνης (ίσως να βοήθησε και η δημιουργία του κινήματος που προέκυψε από τα διεθνή social media με τίτλο «Support Art Workers / Στηρίξτε τους Εργάτες της Τέχνης»), είπε ότι θα μεριμνήσει για το μέλλον όλων εκείνων που εργάζονται για αυτήν, λέγοντας ότι θα εξετάσει το ενδεχόμενο της πραγματοποίησης συναυλιών και παραστάσεων με τα κατάλληλα μέτρα ασφαλείας. Αλλά, τα ερωτήματα που δημιουργούνται είναι πολλά. Εδώ θα αναφερθούμε μόλις σε κάποια από αυτά.

Πρώτον, οι όποιες συναυλίες / παραστάσεις γίνουν μέσα στο καλοκαίρι του 2020, θα αφορούν συγκεκριμένα και γνωστά ονόματα που, εκ των πραγμάτων, έχουν καλύτερο οικονομικό υπόβαθρο από εκείνους που δεν είναι διάσημοι; Δεύτερον, η αμοιβή όλων εκείνων που θα συμμετάσχουν σε αυτές τις εκδηλώσεις σε όλα τα πόστα, θα είναι επαρκής, δεδομένης της απόστασης που θα πρέπει να υπάρχει ανάμεσα στο κοινό, μια και τα εισιτήρια θα είναι πολύ λιγότερα από το κανονικό; Τρίτον, τί θα γίνει με εκείνους που, ακόμα και στις καλές εποχές παλεύουν για το μεροκάματο; Τέταρτον, θα δοθεί κάποιο αξιοπρεπές επίδομα σε όλους εκείνους που πληρώνουν φόρους είτε με τον ένα είτε με τον άλλο τρόπο όλα τα χρόνια της επαγγελματικής τους πορείας; Πέμπτον, ο κόσμος που έχει γαλουχηθεί  (δικαίως ή αδίκως) στον φόβο της άμεσης επαφής, θα θελήσει να πληρώσει και να παρακολουθήσει ένα καλλιτεχνικό δρώμενο; Έκτον, σε περίπτωση που υπάρξει αυτό που κανείς δε θέλει, δηλαδή το δεύτερο κρούσμα έξαρσης του κορονοϊού, τί θα γίνει για τους επόμενους έξι ή επτά μήνες; 

Τα ερωτήματα είναι αμέτρητα και σίγουρα, δεν αφορούν μόνο στους εργάτες της τέχνης, αλλά και σε άλλους επαγγελματικούς τομείς που βρίσκονται σε παρόμοια - ή και χειρότερη – κατάσταση. Γι αυτό και θα πρέπει να υπάρξει άμεσα  (μια και κακώς δεν έχει γίνει ακόμα) έστω ένα στοιχειώδες πλάνο που να απαντάει στην απελπισία όλων αυτών των υπερήφανων ανθρώπων. 

Προσωπικά, εργάζομαι ως δημοσιογράφος και ως διοργανώτρια – επιμελήτρια εκδηλώσεων στον χώρο της μουσικής εδώ και έντεκα χρόνια. Έχω τη χαρά και την τιμή να συναναστρέφομαι με εργάτες της τέχνης όλων των ειδικοτήτων και διαφόρων επιπέδων αναγνωρισιμότητας και αμοιβών. Όποτε επικοινωνώ μαζί τους, καταλαβαίνω απόλυτα αυτό που η ίδια βιώνω. Τη ζοφερότητα και την απαισιοδοξία για το εργασιακό μας μέλλον. Όμως, ο πολιτισμός είναι μια πολύχρωμη και πολυποίκιλη αλυσίδα, η οποία αποτελείται από άπειρους κρίκους που τους συμπληρώνουν όλοι όσοι προαναφέρθηκαν (και άλλοι τόσοι). Δεν είναι κρίμα η χώρα που γέννησε τον πολιτισμό να τον οδηγήσει στη σιωπή;

*οι φωτογραφίες προέρχονται από το διαδίκτυο

String Demons «Προσπαθούμε να είμαστε αισιόδοξοι και δημιουργικοί»

Τους String Demons, δηλαδή τον Κωνσταντίνο και τη Λυδία Μπουντούνη (στο βιολοντσέλο και το βιολί αντίστοιχα) τους γνωρίζει το μουσικόφιλο κοινό εδώ και έξι χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων η παρουσία τους έχει γίνει αισθητή είτε μέσα από τις συνεργασίες τους με γνωστούς καλλιτέχνες (ανάμεσα στους οποίους τον Στέφανο Κορκολή, τη Μαρία Φαραντούρη και πρόσφατα τον Χρήστο Θηβαίο) είτε μέσα από τα αμιγώς δικά τους επαγγελματικά βήματα. Αφορμή για αυτή την διαδικτυακή μας συνάντηση, είναι η κυκλοφορία του νέου τους τραγουδιού με τίτλο «Τί κοιτάς;» που ακούστηκε ζωντανά τη θεατρική σεζόν 2019-2020 στην παιδική σκηνή του θεάτρου Κάππα και την παράσταση «Συρανό Ντε Μπερζεράκ» σε σκηνοθεσία Ηλία Καρελλά. Για μία δημοσιογράφο, είναι μεγάλη χαρά και τιμή η επικοινωνία με καλλιτέχνες που σφύζουν από ταλέντο και ήθος. Σίγουρα, οι String Demons έχουν και τα δύο στοιχεία.

Έχουμε να βρεθούμε καλλιτεχνικά πέντε χρόνια. Τί έχει συμβεί μέσα σε αυτό το διάστημα για τους String Demons;

Η φορά που βρεθήκαμε ήταν ουσιαστικά στην αρχή των String Demons. Τρεις δίσκοι (προς έκπληξη μας ο τελευταίος μπήκε και στα cd με τις καλύτερες πωλήσεις στην Ελλάδα) και single. Π.χ το «Τί κοιτάς;» (που βγήκε τώρα), αρκετά βιντεοκλίπ, περιοδείες στην Ελλάδα και στο εξωτερικό, δυνατές συνεργασίες (Θηβαίος, Φαραντούρη, Πασχαλίδης κ.α) και πέρα από κάτι τσακωμούς και δοξαρομαχίες (ε, τί να γίνει, είμαστε και αδέρφια), όλα πήγαν πολύ καλά μέχρι που ήρθε η καραντίνα! 

Πριν πάμε στην «αγαπημένη μας» καραντίνα, ας σταθούμε στο τραγούδι που ήδη είπατε, το «Τί κοιτάς;» που προέρχεται από μια υπέροχη παιδική παράσταση. Πείτε μου πώς προέκυψε αυτή η συνεργασία με τον Ηλία Καρελλά;

Με τον Ηλία πρώτη φορά βρεθήκαμε στη σκηνή του Μεγάρου Μουσικής το 2016 σε μία παράσταση χριστουγεννιάτικη που μας κάλεσε με τίτλο «Ο Καραγκιόζης στο εργαστήρι του Αϊ Βασίλη». Τί γέλια στις πρόβες! Μια ημέρα πριν την πρεμιέρα, κάναμε την τζενεράλε και με το που ξεκινάμε, πέφτει το ρεύμα! Ταιριαξαν οι χημείες μας και έγιναν πολλά από τότε, όπως οι «Όρνιθες» σε διασκευή δική του, στο Ίδρυμα Σταύρος Νιάρχος, που βγήκε μόλις και το cd με τα τραγούδια που γράψαμε για την παράσταση. Μετά ήρθε και η ώρα του «Συρανό Ντε Μπερζερακ», μίας παράστασης που αγαπήθηκε τόσο που δεν το περιμέναμε! Ο τρόπος που ο Ηλίας σκηνοθετεί και στήνει παραστάσεις είναι πραγματικά εντυπωσιακός. Εχει εντελώς δικό του χαρακτηριστικό στυλ, πράγμα που έχει δημιουργήσει φανατικό κοινό. Οταν ξεκίνησαν οι πρόβες του «Συρανό» είχαμε απορία για το πού θέλει να το κατευθύνει και πώς θα συνδυάσει τις σκιές με τα φώτα, με τους ηθοποιούς,  με εμάς. Έχει έναν ιδιαίτερα ήρεμο ρυθμό όταν δουλεύει που ταιριάζει με τον δικό μας που δεν είναι τόσο ήρεμος! Οι... Demons χαίρονται να δουλεύουν με τον Καρελλά!

Από αυτό που είδα στην παράσταση, νομίζω ότι η χαρά είναι αμφίδρομη! Το «Τί κοιτάς» μιλάει για το bullying. Μπορεί να περιοριστεί η συγκεκριμένη κατάσταση μέσω της μουσικής;

Πολλές φορές μετά την παράσταση μας λέγανε για το μήνυμα του τραγουδιού και ότι βοηθάει τα παιδιά και τους ενήλικες με έναν πιο άμεσο τρόπο, να δουν, δηλαδή, το bullying με καθαρή ματιά. Μας έλεγαν επίσης πως οι «μεγάλοι» (δάσκαλοι, γονείς κλπ), είναι σημαντικό να έχουν τρόπους να βοηθήσουν τους μικρούς (π.χ με το τραγούδι), απ' το να προσπαθούν με λόγια και κανόνες που πολλές φορές τα παιδιά -και όχι μόνο- τα βαριούνται και τα απορρίπτουν. Γονείς μας έχουν πει για το «Τί κοιτάς;» ότι βοήθησε σε περιπτώσεις τέτοιες. Η μουσική μπορεί να εμπνεύσει, να γίνει ένα όμορφο «πανό» με σύνθημα που θα χρησιμοποιηθεί για να σταματήσει κάτι άσχημο , να αποτελέσει την παιδεία, την αφορμή για να σκεφτούμε διαφορετικά και πιο ανοιχτά, πιο χαλαρά, πιο ανθρώπινα. Και το γεγονός ότι λάβαμε πολλά μηνύματα και ακούσαμε από πάρα πολλούς ανθρώπους ότι παιδιά και ενήλικες έβγαιναν απ το θέατρο τραγουδώντας το «Τι κοιτάς;» και ότιακόμα και για μήνες μετά εξακολουθούν να το θυμούνται και το να τραγουδούν, σημαίνει πως η μουσική μπορεί να συμβάλλει στον περιορισμό περισσότερο απ'όσο μπορούμε να φανταστούμε.

Αν σας πρότειναν να αναλάβετε τη μουσική επιμέλεια σε μια μεγάλη παράσταση μιούζικαλ για ενήλικες, θα λέγατε ναι; Αν ναι, πείτε μου δυο - τρεις αγαπημένες σας παραστάσεις.

Για να απαντήσουμε στο «για ενήλικες», να πούμε πρώτα το εξής: Η αλήθεια είναι πως η συγκεκριμένη παράσταση που κάναμε φέτος, το «Συρανό», δεν μπορεί να χαρακτηριστεί αμιγώς παιδική. Κατ' ουσίαν, είναι για οικογενειακό κοινό, παιδιά και ενήλικες. Την αγάπησαν, δηλαδή, πολύ τα παιδιά, αλλά και οι ενήλικες, οι οποίοι πολλές φορές και χωρίς το «άλλοθι» ότι έχουν ένα παιδί μαζί τους, συνέρρεαν στο θέατρο! Και η αλήθεια είναι πως και εμείς από την πλευρά μας ως μουσικοί και ο Ηλίας Καρελλάς ως σκηνοθέτης και γενική επιμέλεια και η Αντιγόνη Γύρα που έκανε την κίνηση, όλοι από το δημιουργικό κομμάτι, δηλαδή, ξέραμε από την αρχή πως δε θα κάνουμε ένα «παιδικό», με την έννοια δηλαδή που το εννοούν πολλοί όταν χρησιμοποιούν τη λέξη. Ξέραμε ότι δε θα κάναμε ποτέ μία παράσταση όπου θα «χαϊδεύαμε» τα αφτιά των παιδιών με «χαριτωμένα» εύπεπτα στιχάκια και μουσικούλες, όπου οι γονείς θα κοιτούσαν το ρολόι τους για το πότε θα τελειώσει. Δεν το θέλαμε καθόλου αυτό, οπότε δουλέψαμε όλοι αναζητώντας το υψηλότερο επίπεδο, ξέροντας ότι απευθυνόμαστε και σε ενήλικες και αντιμετωπίζοντας τα παιδιά με σεβασμό, ως μικρούς ανθρώπους και όχι ως «παιδάκια», πράγμα που στο θέατρο και στη μουσική είναι πολύ σημαντικό. Αντιμετωπίσαμε την παράσταση πολύ «ενήλικα» και ξέραμε ότι αυτό θα είναι το μυστικό για να την αγαπήσουν και την ίδια την παράσταση, αλλά και τη μουσική μικροί και μεγάλοι εξίσου, όπως και έγινε. Οπότε, η απάντηση στην ερώτηση είναι «Θα λέγαμε ναι, με μεγάλη μας χαρά, γιατί ήδη το κάναμε και μας άρεσε πάρα πολύ!». Γιατί δε θα δουλεύαμε με διαφορετικό τρόπο, με λιγότερο ή περισσότερο σεβασμό. Σε ό,τι κάναμε, θα αναζητούσαμε και πάλι το υψηλότερο δυνατό επίπεδο. Άλλωστε, το καλό παιδικό θέατρο και η καλή παιδική μουσική, είναι απλά καλό θέατρο και καλή μουσική. Και όποια παράσταση περιλαμβάνει αυτά τα δύο, σίγουρα ανήκει στις αγαπημένες μας! Κάτι που μας έρχεται γρήγορα στο μυαλό είναι τρομερή ροκ όπερα «Jesus Christ Super Star».Το είχαμε σε βιντεοκασέτα!

Ως λάτρης αυτής της παράστασης, θα συμφωνήσω σε όλα μαζί σας. Κάνατε όλοι άψογη δουλειά που μακάρι να συνεχιστεί! Όμως, ζούμε πρωτόγνωρες στιγμές παγκοσμίως αυτό το διάστημα λόγω του κορωνοϊού. Πείτε μου τη γνώμη σας για τον καλλιτεχνικό κλάδο που σίγουρα - όπως και όλοι οι κλάδοι - βιώνει μια τεράστια κάμψη.

Δυστυχώς ο κλάδος μας ανέκαθεν είχε την τάση να αντιμετωπίζεται από διάφορες πλευρές ως «αόρατος» επαγγελματικά, γιατί τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα είναι λίγο στον «αέρα» και πολλές φορές αντιμετωπίζονται λανθασμένα ως «χόμπι». Δεν είναι έτσι, όμως, και δεν πρέπει να συγχέουμε τα πράγματα, γιατί μπορεί πολλοί άνθρωποι να έχουν στη ζωή τους τη μουσική ή το θέατρο ή την οποιαδήποτε τέχνη ως χόμπι -και πολύ καλά κάνουν-, γιατί είναι πολύ καλό για την ψυχή, υπάρχουν άλλοι τόσοι, όμως, που αυτό είναι το επάγγελμά τους, η δουλειά τους, ζουν από αυτό, έχουν εργαστεί και εργάζονται σκληρά για αυτό και πέρα απ' το ότι «κάνουν τέχνη», είναι και θέμα επιβίωσης. Και σκεφτείτε και πόσα άλλα επαγγέλματα γύρω από αυτά (τεχνικοί κλπ) πρέπει να επιβιώσουν και να ζήσουν. Η κατάσταση αυτή είναι πραγματικά κάτι που κανείς μας δεν έχει ξαναζήσει, οπότε το πάμε μέρα με τη μέρα, προσπαθούμε να είμαστε αισιόδοξοι και δημιουργικοί (αυτό τουλάχιστον είναι κάτι που γίνεται στην τέχνη ακόμα και μέσα σε τέσσερις τοίχους), να κάνουμε ό,τι είναι καλύτερο για το κοινωνικό σύνολο και να ελπίζουμε πως τα καλλιτεχνικά επαγγέλματα και οι άνθρωποι πίσω από αυτά, που βιώνουν πάρα πολύ μεγάλο πλήγμα, να αντιμετωπιστούν με σοβαρότητα τον επόμενο καιρό, ως εργαζόμενοι πολίτες και όχι για ακόμη μία φορά με το πολυφορεμένο «αυτοί έχουν κάνει το χόμπι τους επάγγελμα, τι ανάγκη έχουν». 

Είστε υπέρ των ερασιτεχνικών καλλιτεχνικών βίντεο που αναρτούν διάφοροι δημιουργοί και τραγουδιστές στα social media; Ρωτάω, γιατί είναι πολλοί εκείνοι που διαφωνούν λέγοντας ότι «καίνε την εικόνα τους και τη δουλειά τους» προσφέροντας δωρεάν στιγμές ψυχαγωγίας.

Γενικά είμαστε της άποψης και της λογικής ότι δε θα κρίναμε και δε θα σχολιάζαμε ποτέ, τουλάχιστον δημόσια, το πώς επιλέγει ο καθένας να διαχειριστεί τη δουλειά, την εικόνα, τον εαυτό του κλπ. Ο καθένας κάπως επιλέγει να το κάνει, εκείνος έτσι, εμείς αλλιώς, ο άλλος διαφορετικά και ο καθένας από εμάς έχει δικαίωμα να το κάνει όπως ο ίδιος νομίζει καλύτερα, χωρίς να έχει από πάνω του την κριτική του καναπέ «Α, πώς το έκανε έτσι αυτό, εγώ θα το έκανα καλύτερα». Αυτό που μας εκνευρίζει γενικά είναι η απουσία ταλέντου, δουλειάς και τέλος πάντων, όταν βλέπουμε να μην έχει ο άλλος αυτό που λέμε «μεράκι», λέξη που έχει πολλά επίπεδα και μεγάλη σημασία. Αλλά, ούτε κι αυτό θα το λέγαμε ποτέ δημόσια συγκεκριμένα για κάποιον, γιατί δε μας διόρισε κανείς τέλειους κριτές των πάντων. Και ευτυχώς, γιατί αυτή θα ήταν η χειρότερη δουλειά του κόσμου!

Η απάντησή σας είναι κατανοητή και πλήρως τεκμηριωμένη και αυτό δείχνει το επίπεδο που έχετε και ως καλλιτέχνες, αλλά -κυρίως- ως χαρακτήρες. Και αυτό είναι κάτι που σπανίζει στον συγκεκριμένο χώρο. Ας κλείσουμε με την πιο αισιόδοξη ευχή για το άμεσο μέλλον -εκτός από την υγεία όλων μας-;

Η ευχή «υγεία» τελικά, ενώ μοιάζει να είναι η πιο κοινότοπη, είναι και η πιο σημαντική. Ευχόμαστε και αγάπη σίγουρα, να έχουμε κάποια βασικά αγαθά όλοι για να ζούμε με αξιοπρέπεια. Επίσης, δημιουργικότητα, ολίγη από τρέλα -γιατί χρειάζεται κι αυτή- και πολλή - πολλή μουσική. Πολλή όμως, να βάζουμε ένα κομμάτι ξανά και ξανά και να τ'ακούμε και κάθε φορά, να ανακαλύπτουμε και κάτι καινούργιο, γιατί αυτές οι συνεχείς ανακαλύψεις, ακόμα και πάνω σε ήδη υπάρχοντα πράγματα, είναι που κάνουν τη ζωή μας ωραία! 

*οι φωτογραφίες είναι δημοσιευμένες στη σελίδα των String Demons

80 + 1 χρόνια Σταύρος Ξαρχάκος! Χρόνια πολλά, κύριε Σταύρο!

Στις 14 Μαρτίου του 1939, στο κέντρο της Αθήνας, ήρθε στον κόσμο ένα όμορφο, μελαχρινό αγοράκι που έμελλε να βιώσει μια ζωή πλούσια σε δημιουργικότητα, συγκινήσεις, αναγνωρισιμότητα και αιώνιες στιγμές δόξας. Ο Σταύρος Ξαρχάκος γεννήθηκε σε μια δύσκολη χρονικά περίοδο για την Ελλάδα (γερμανική κατοχή – εμφύλιος πόλεμος), αλλά, κατάφερε μέσω του ταλέντου και της προσωπικότητάς του να κάνει πράξη όλα όσα είχε ονειρευτεί – ίσως ακόμα και αυτά που δεν είχε καν ονειρευτεί… Σήμερα, που κλείνει τα 81 του χρόνια, είναι σίγουρο ότι θα γίνουν δεκάδες αναφορές στο όνομά του. Στο συγκεκριμένο άρθρο, θα μεταφερθούν κάποιες απόψεις και εμπειρίες της υπογράφουσας, μια και ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι προσωπικά ένας πολύ σημαντικός παράγοντας.

ΔΥΟ ΔΙΣΚΟΙ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑ

Δεν υπάρχει λόγος να γίνει εκτενής αναφορά στις σπουδές του και την μετέπειτα καλλιτεχνική του πορεία, γιατί, αν μη τι άλλο, όλα αυτά είναι γνωστά. Τα τραγούδια του συντροφεύουν τουλάχιστον πέντε γενιές στην ρουτίνα της καθημερινότητας, αλλά και στις ξεχωριστές στιγμές των ανθρώπινων συναισθημάτων. Από την πρώτη του συνεργασία το 1962 στην ταινία «Το ταξίδι» μέχρι τις εμφανίσεις που πραγματοποιεί αυτό το διάστημα στο Gazarte, ο Σταύρος Ξαρχάκος έχει δημιουργήσει ένα ολοκληρωμένο μουσικό και εκφραστικό σύνολο που δύσκολα αμφισβητείται ή κρίνεται. Θα αναφερθώ μόλις σε δύο εκλεκτές δημιουργικές του στιγμές που έγιναν την τελευταία εικοσιπενταετία, ακριβώς επειδή η καθεμιά ξεχωριστά πρόσφερε ιδιαζόντως αγαπημένες μουσικές στιγμές.

Ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι ένας καλλιτέχνης που έχει ασχοληθεί με σχεδόν όλα τα είδη της μουσικής. Μια μικρή αναδρομή να κάνει κάποιος στο βιογραφικό του, θα δει ότι, πάρα πολλές έχει συνδυάσει την κλασική μουσική με την λαϊκή και την έντεχνη με την παραδοσιακή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το «Τσιτσάνη διάλογοι», μια μουσική παράσταση που παρουσιάστηκε το 1995 και κυκλοφόρησε δισκογραφικά το 2004. Σε αυτά τα τραγούδια, οι λαϊκές μελωδίες της πρώτης περιόδου του Τσιτσάνη (1932-1946) συναντούν εκείνες συνθετών διεθνούς βεληνεκούς και – για τους περισσότερους – εντελώς αντίθετου μουσικού ύφους. Οι Χατζιδάκις, Παπαϊωάννου, Smetana, SAin Saens, Mussorgsky, Bach, Mahler, L.V. Beethoven, Dvorak, Chopin, Mozart, List και Piazzolla, με το μεράκι του Ξαρχάκου συνδέονται με το μουσικό πάθος του Τσιτσάνη, δημιουργώντας έναν εκρηκτικό συνδυασμό ορχηστρικών κομματιών.

Αλλάζοντας το κλίμα, στο cd «Ωδή - πορείας εγκώμιον» που κυκλοφόρησε το 2010, ο Ξαρχάκος ενώνει όλη την ιστορία της χώρας μας μέσα από τους διαφορετικούς ήχους κάθε περιοχής και εποχής. Η Κρήτη, η Κύπρος, η Θράκη, ο Πόντος, ολόκληρο το Αιγαίο, έχουν τη δικιά τους θέση σε αυτό το μουσικό έργο. Γίνονται αναφορές για διάφορα σημαντικά ιστορικά γεγονότα, όπως την επανάσταση του 1821, την Άλωση της Κωνσταντινούπολης και την Μικρασιατική καταστροφή. Όλοι αυτοί οι συνδυασμοί δημιουργούν μια τεράστια εναλλαγή συναισθημάτων στον ακροατή που αποτυπώνεται αβίαστα και με τον πιο αληθινό τρόπο μέσα από τους φυσικούς ήχους των οργάνων των μουσικών της ΚΟΕΜ (Κρατική Ορχήστρα Ελληνικής Μουσικής) που -δυστυχώς- δεν υπάρχει πλέον. Το «Ωδή – πορείας εγκώμιον» είναι ένα έργο που αποδεικνύει ότι, η δύναμη της μουσικής είναι απεριόριστη και μπορεί να ενώσει έναν ολόκληρο λαό. Και ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι ο καθ ύλην αρμόδιος για αυτήν την ένωση.

ΑΝΑΜΝΗΣΕΙΣ ΑΠΟ ΠΡΟΒΕΣ ΚΑΙ ΠΑΡΑΣΚΗΝΙΑ

Έχοντας βρεθεί δύο φορές σε πρόβα του Σταύρου Ξαρχάκου (η πρώτη στο θέατρο Ακροπόλ το 2011 για την παράσταση «Αμάν… Αμήν» και η δεύτερη το 2014 στην Ιερά Οδό για την παράσταση «Μάνα μου Ελλάς»), μπορώ μετά βεβαιότητας να αναφέρω ότι, οι λέξεις τελειομανία, προσήλωση, ένταση, δυναμική και σεβασμός, είναι απόλυτα συνυφασμένες με το κλίμα που επικρατεί. Θυμάμαι χαρακτηριστικά στο Ακροπόλ, ήταν όλοι οι συντελεστές πάνω στη σκηνή (Καίτη Ντάλη, Μαρία Σουλτάτου, Ζαχαρίας Καρούνης, Ηρώ Σαΐα, Κώστας Τσίγγος, Κώστας Μαντζόπουλος, Μανώλης Πάππος κ.α.) και ο Ξαρχάκος καθόταν στη μέση της πλατείας του θεάτρου, προσπαθώντας να ακούσει και το παραμικρό ηχητικό θρόισμα που υπήρχε περίπτωση να ξεφύγει από αυτό που έπρεπε να ακουστεί.

Παρόμοιο σκηνικό βίωσα και στην δεύτερη πρόβα, στην Ιερά Οδό, όπου ο μαέστρος ήταν πάνω στη σκηνή και δίχως να σταθεί λεπτό, πήγαινε πάνω από κάθε μουσικό για να αφουγκραστεί με προσοχή όλες τις ηχητικές λεπτομέρειες – «ατασθαλίες» που θα μπορούσαν να ακουστούν σε μια πρόβα για να τις διορθώσει επί τόπου. Βέβαια, όλη αυτήν την τελειομανία και την αυστηρότητα που βγάζει ο Ξαρχάκος την ώρα της πρόβας, έρχεται να την ολοκληρώσει το αστείρευτο και καυστικό του χιούμορ, το οποίο, αν δεν τον ξέρεις καλά, υπάρχουν στιγμές που μπορεί να σε «παγώσει». Αν, όμως, τον γνωρίζεις, μπορείς πολύ άνετα να ανταπεξέλθεις στις λεκτικές του προκλήσεις, περνώντας υπέροχες και αξέχαστες στιγμές. Εννοείται ότι όλη αυτή η όμορφη διαδικασία γίνεται μετά την ολοκλήρωση της πρόβας.

Μία ακόμα αξέχαστη βραδιά, ήταν στις 16 Ιουνίου 2016 στο Καλλιμάρμαρο, όπου, 50.000 κόσμου ανταποκρίθηκαν στο κάλεσμα του μέγιστου Σταύρου Ξαρχάκου και της ένωσης «Όλοι μαζί μπορούμε». Έχοντας την ευκαιρία να παρακολουθήσω τη συναυλία από τα παρασκήνια, δεν μπορώ να μη σταθώ στο γεγονός ότι, όλοι οι συμμετέχοντες ερμηνευτές (Χάρις Αλεξίου, Ελένη Βιτάλη, Ελεωνόρα Ζουγανέλη, Σταμάτης Κραουνάκης, Μανώλης Μητσιάς, Γιώργος Νταλάρας, Μίλτος Πασχαλίδης, Άλκηστις Πρωτοψάλτη και Ηρώ Σαΐα) αδημονούσαν για την ώρα που θα βρεθούν στη σκηνή μαζί με τον μαέστρο και τους υπέροχους μουσικούς του. Υπήρχε ένα κλίμα ειλικρίνειας, σεβασμού και ευφορίας, γεγονός που θα μπορούσε κάλλιστα να οφείλεται στην ήρεμη παρουσία του Ξαρχάκου, ο οποίος, δευτερόλεπτα πριν ανέβει στο πόντιουμ, παρατηρούσε τους πάντες και τα πάντα, συζητώντας με όλους με τον γνωστό, ήρεμο και σταθερό τόνο της φωνής του. Την ώρα, δε που εκείνος ήταν στην σκηνή και μαζί του ερμήνευε ένας καλλιτέχνης, οι υπόλοιποι χόρευαν και τραγουδούσαν τα αγαπημένα και πασίγνωστα τραγούδια του συνθέτη. Στο τέλος της βραδιάς, ο Ξαρχάκος έδειχνε απόλυτα ευχαριστημένος με την εξέλιξη της όλης διαδικασίας, κρατώντας – για μία ακόμα φορά – το ταπεινό και ανεπιτήδευτό του προφίλ.

ΟΙ ΣΗΜΑΝΤΙΚΟΤΕΡΕΣ ΕΜΦΑΝΙΣΕΙΣ ΤΟΥ ΤΟΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΟ ΧΡΟΝΟ
Ο Σταύρος Ξαρχάκος δεν εφησυχάζει. Είναι ένας καλλιτέχνης που «τρέφεται» από τη δουλειά του, γι αυτό και δε σταματάει να δημιουργεί, παρουσιάζοντας από ένα διαφορετικό πρίσμα είτε τις δικές του συνθέσεις είτε άλλων καλλιτεχνών. Όλο αυτό αποδεικνύεται από τις τρεις διαφορετικές παραστάσεις που ανεβάζει από τον Ιανουάριο του 2019 στο Gazarte. Η πρώτη αφορούσε στα τραγούδια του Γιώργου Ζαμπέτα με τη μέγιστη Χαρούλα Αλεξίου και τίτλο «Ζαμπέτας κατά Ξαρχάκο». Η δεύτερη με το όνομα «Βαμβακάρης κατά Ξαρχάκο» ήταν μια εντελώς διαφορετική προσέγγιση στα αριστουργήματα του Μάρκου Βαμβακάρη (ερμήνευσαν οι Δήμητρα Γαλάνη, Δημήτρης Μυτακίδης και ο αείμνηστος Στέλιος Βαμβακάρης) και η τρίτη, η οποία βρίσκεται σε εξέλιξη (με αναβολή λόγω κορωνοϊού) και λέγεται «5 λαϊκές μορφές με τρόπο εντόνως ερωτικόν» αφορά στις μελωδίες των Τσιτσάνη, Θεοδωράκη, Χατζιδάκι, Βαμβακάρη και Ξαρχάκου, μέσα από έναν τρόπο μοναδικό και απόλυτα ευφάνταστο. Η συγκεκριμένη παράσταση παρουσιάστηκε τον Οκτώβριο του 2019 στο κατάμεστο Ηρώδειο, σκορπώντας ρίγη χαράς και ικανοποίησης σε όλους όσοι βρέθηκαν εκεί.

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ ΞΑΡΧΑΚΟΣ

Ο “μικρός Ερμής” - όπως έχει χαρακτηριστεί – ανέκαθεν ήταν ένας άνδρας χαμηλών τόνων που απασχολούσε τα ΜΜΕ μόνο μέσω της δουλειάς του. Οι δηλώσεις και οι συνεντεύξεις του είναι μετρημένες στα δάχτυλα, ακριβώς επειδή προτιμάει να «μιλάει» μέσω των δημιουργημάτων του. Όμως, όπως όλοι γνωρίζουν, στην εποχή μας δεν είναι δυνατόν ένα διάσημο πρόσωπο να προσπεράσει τον σκόπελο της δημοσιοποίησης έστω κάποιων προσωπικών του στιγμών. Κάπως έτσι, όλοι έμαθαν ότι, ο Ξαρχάκος έχει κάνει τρεις γάμους. Ανάμεσα στους δύο πρώτους γάμους, είχε μια μακροχρόνια σχέση, από την οποία προέκυψε η μεγάλη του κόρη, Πανδώρα Ξαρχάκου, που ασχολείται με την σκηνοθεσία. Από τον τρίτο του γάμο με την ερμηνεύτρια Ηρώ Σαΐα, απόκτησε τα δίδυμα Σταύρο Ξαρχάκο Junior και Μαρία – Ιζόλδη Ξαρχάκου, τα οποία είναι σήμερα τριών ετών και τεσσάρων μηνών. Μάλιστα, δεν παραλείπει στις ελάχιστες δηλώσεις που κάνει, να αναφέρεται στη χαρά και την αισιοδοξία που του έδωσε ο ερχομός των δύο αυτών παιδιών, που – ειρήσθω εν παρόδω - του μοιάζουν πάρα πολύ τόσο εμφανισιακά όσο και στον χαρακτήρα.

Ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι μια προσωπικότητα ξεχωριστή. Είναι γεγονός ότι, όλοι όσοι τον γνωρίζουν προσωπικά, συμφωνούν με την άποψη πως η ευφυΐα του δεν σταματάει μόνο στην επαγγελματική του πορεία, αλλά τον ακολουθεί και στην καθημερινότητά του. Μάλιστα, τα άτομα που βρίσκονται στο κοντινό του περιβάλλον, αναφέρουν ότι είναι ένα μικρό παιδί που δε σταματάει να αυτοσαρκάζεται, να αστειεύεται και γενικά, να περνάει όμορφα την κάθε στιγμή.

Τον κύριο Σταύρο (έτσι τον προσφωνώ) ποτέ δεν τον ένοιαξε να προβληθεί με πλάγιους τρόπους. Επίσης, όπως προαναφέρθηκε, ποτέ δεν προσπάθησε να ακουστεί το όνομά του μέσω ανούσιων δηλώσεων ή κινήσεων. Ακόμα και όταν πολιτικοποιήθηκε στο παρελθόν (αρχικά στον Δήμο Αθηναίων και αργότερα στην Ευρωβουλή), φρόντιζε πάντα να είναι παρών στα προβλήματα που προέκυπταν, παλεύοντας να δώσει λύσεις και όχι αφορμές για σχόλια. Ο Σταύρος Ξαρχάκος είναι ένας άνθρωπος με ήθος. Ας τον έχει ο Θεός καλά για να τον χαιρόμαστε όλοι όσοι τον αγαπάμε. Σίγουρα, τον έχουμε ανάγκη.

*Ανανεωμένο άρθρο. Πρώτη δημοσίευση στο www.ogdoo.gr

Ηρακλής Ζάκκας «Στου έρωτα τα κύματα» με Μητσιά, Ανδρεάτο, Καρούνη και Μανωλοπούλου

Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο στην εποχή που ζούμε να κυκλοφορούν ολόκληρα cd με καθαρά λαϊκό ήχο. Ο δίσκος «Στου έρωτα τα κύματα» του εξαιρετικού μπουζουξή Ηρακλή Ζάκκα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μετρονόμος, είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για εκείνους που αγαπούν το αυθεντικό λαϊκό τραγούδι. Με συμμετέχοντες ερμηνευτές τους Μανώλη Μητσιά, Γεράσιμο Ανδρεάτο, Ζαχαρία Καρούνη και Σταυρούλα Μανωλοπούλου, ο Ζάκκας παρουσιάζει έντεκα συνολικά κομμάτια σε ενορχήστρωση Σταύρου Καβαλιεράτου, στίχους Κώστα Νέου και Βάσως Χαραλαμποπούλου, ενώ δε λείπουν και τα ορχηστρικά.

Το πρώτο τραγούδι έχει τον τίτλο «Μπουζούκι τρίο – Μπαρόκ» και είναι ένα από τα τέσσερα οργανικά κομμάτια και έχει το λαϊκό ύφος της δεκαετίας ‘60.  Ακολουθούν δύο τραγούδια με τη φωνή του Μανώλη Μητσιά, το ερωτικό «Σ’ αγαπώ» και το αργό ζεϊμπέκικο «Έσβησε τ’ όνειρό μου», το οποίο θα μπορούσε να θεωρηθεί από τα καλύτερα του δίσκου. Τα ορχηστρικά «Ρυθμικά χρώματα» έχουν μια ήπια μελωδικότητα και το «Ίσως» με τον Ζαχαρία Καρούνη είναι ένα τραγούδι με σύγχρονο ήχο. Το ομότιτλο «Στου έρωτα τα κύματα» που ερμηνεύει ο ίδιος ο Ζάκκας θυμίζει την όμορφη εποχή των λαϊκών του Ζαμπέτα. Στη συνέχεια, το τρίτο ορχηστρικό είναι το «Για τον Μάνο», το οποίο είναι ένα κομμάτι γεμάτο όμορφες εναλλαγές. Το «Ποιος σε πόνεσε καρδιά μου» σε ερμηνεία Γεράσιμου Ανδρεάτου είναι ίσως το πιο άτονο κομμάτι του δίσκου. Το «Μακριά σου δεν αντέχω» με τη Σταυρούλα Μανωλοπούλου ανήκει κι αυτό στην κατηγορία των παλιών λαϊκών τραγουδιών, ενώ το «Ευχαριστώ» με τον Μανώλη Μητσιά είναι μια λαϊκή μπαλάντα που πλημμυρίζει αισιοδοξία. Ο δίσκος κλείνει με το οργανικό «Από το χθες στο σήμερα» που είναι ένα κλασικό και - ας μου επιτραπεί η έκφραση - «αντρίκιο» ζεϊμπέκικο.

Ο Ηρακλής Ζάκκας έχει συνεργαστεί με όλους τους μεγάλους Έλληνες συνθέτες. Οι Μίκης Θεοδωράκης, Χρήστος Λεοντής, Λουκιανός Κηλαηδόνης, Θάνος Μικρούτσικος είναι μόλις κάποιοι από αυτούς. Όσοι παρακολουθούν το έργο του Σταύρου Ξαρχάκου, σίγουρα έχουν παρατηρήσει ότι ο Ζάκκας είναι σταθερός του συνεργάτης σε όλες του τις δουλειές εδώ και πολλές δεκαετίες. Στον πρώτο του προσωπικό δίσκο «Στου έρωτα τα κύματα» είναι εμφανής η καλή επιρροή που έχει από όλα αυτά τα μεγαθήρια, αφού σε όλα τα κομμάτια καταφέρνει να συνδυάσει την εμπειρία με την έμπνευση, φτιάχνοντας έντεκα λαϊκά στολίδια.

ΤΑ ΤΡΑΓΟΥΔΙΑ

1. Μπουζούκι τρίο – Μπαρόκ (Ορχηστρικό)

2. Σ’ αγαπώ (Μανώλης Μητσιάς – στίχοι Κώστας Νέος)

3. Έσβησε τ’ όνειρό μου (Μανώλης Μητσιάς – στίχοι Βάσω Χαραλαμποπούλου)

4. Ρυθμικά χρώματα (Ορχηστρικό)

5. Ίσως (Ζαχαρίας Καρούνης – στίχοι Κώστας Νέος)

6. Στου έρωτα τα κύματα (Ηρακλής Ζάκκας – στίχοι Κώστας Νέος)

7. Για τον Μάνο (Ορχηστρικό)

8. Ποιος σε πόνεσε καρδιά μου (Γεράσιμος Ανδρεάτος – στίχοι Κώστας Νέος)

9. Μακριά σου δεν αντέχω (Σταυρούλα Μανωλοπούλου – στίχοι Κώστας Νέος)

10. Ευχαριστώ! (Μανώλης Μητσιάς – στίχοι Βάσω Χαραλαμποπούλου)

11. Από το χθες στο σήμερα (Ορχηστρικό)

ΕΠΑΙΞΑΝ ΟΙ ΜΟΥΣΙΚΟΙ

Παναγιώτης Σαμαράς (κιθάρα)

Βασίλης Δρογκάρης (ακορντεόν)

Δήμος Πολυμέρης (ακορντεόν)

Βασιλική Μαζαράκη (βιολί)

Σταύρος Καβαλιεράτος (κοντραμπάσο)

Αχιλλέας Γουάστωρ (πιάνο)

Αλέξανδρος Μποτίνης (τσέλο)

Βασίλης Αρμένης (ακορντεόν)

Ηρακλής Ζάκκας (μπουζούκι, μαντολίνο)