Η παραδοσιακή λαϊκή τέχνη της χώρας μας πενθεί για τον χαμό ενός σπουδαίου καλλιτέχνη που παρήγαγε πολιτισμό σε όλο του το μεγαλείο. Ο λόγος για τον Σταμάτη Φτούλη, τον αυτοδίδακτο σκυριανό κεραμίστα, έργα του οποίου κοσμούν αμέτρητα σκυριανά – και όχι μόνο – σπίτια, που έφυγε από τη ζωή στις 19 Ιουνίου του 2020 στην ηλικία των 75 ετών.
Ο αείμνηστος Σταμάτης ήταν ένας φύσει λαϊκός καλλιτέχνης, βραβευμένος για την τέχνη του από διεθνείς οργανισμούς, όπως τη Διεθνή Έκθεση Κεραμικής που έγινε στην Φρανκφούρτη το 1968, ενώ έργα του εκθέτονται στο μουσείο σύγχρονης τέχνης «Centre Georges Pompidou» στη Γαλλία.
Βγαίνοντας από τα «στεγανά» του βιογραφικού του, ο Σταμάτης Φτούλης εκτός από άψογος ζωγράφος, ήταν ένας άνθρωπος ευθύς, χαμογελαστός, ευφυής, ευγενικός, με αστείρευτες γνώσεις τόσο στον τομέα της σκυριανής λαϊκής παράδοσης όσο και σε θέματα γενικού περιεχομένου. Με άλλα λόγια, ήταν ένας καλλιτέχνης που δημιούργησε τον πολιτισμό της διπλανής πόρτας. Μάρτυρες σε όλα αυτά είναι όλοι όσοι πέρασαν έστω και τυχαία από το εργαστήρι του στην περιοχή Μαγαζιά της Σκύρου για να τον παρακολουθήσουν την ώρα που έπιανε το πινέλο για να τραβήξει τη λεπτεπίλεπτη γραμμή στο εκάστοτε σκεύος που ζωγράφιζε και στη συνέχεια για να τον δουν να το «γυαλώνει» (δηλαδή να του περνάει το γυαλί), να διορθώνει τις λεπτομέρειες και μετά να το βάζει στο καμίνι για να το ψήσει στους 1200 βαθμούς μαζί με τα υπόλοιπα, ώστε να γίνει χρηστικό και ασφαλές για τον αγοραστή, προσέχοντας πάντα να μην είναι «κρακελαρισμένο», δηλαδή ραγισμένο. Δεν υπήρχε περίπτωση οι επισκέπτες να μη γίνουν αποδέκτες ιστοριών από τον καλλιτέχνη επί παντός επιστητού και ιδιαιτέρως, από προσωπικές του εμπειρίες.
Τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης επισκέπτονται συχνά την Σκύρο, λόγω της φυσικής της ομορφιάς, αλλά και της παράδοσης της που, ακόμα και σήμερα καλά κρατεί, με νέους ανθρώπους να την εξελίσσουν. Στο 90% των εκπομπών, ο Σταμάτης Φτούλης μιλούσε για την τέχνη του και τη σκυριανή παράδοση με έναν τρόπο απόλυτα κατανοητό και σαφή, προβάλλοντας την ιστορία του νησιού μέσα από τα δικά του μάτια, που ήταν γεμάτα με αγάπη και στοργή για τον τόπο του. Δυστυχώς, όμως, μετά το θάνατό του, μπορούμε να μιλάμε για τέλος εποχής στην παραδοσιακή κεραμική τέχνη της Σκύρου, μια και ήταν ο τελευταίος που έφτιαχνε αμιγώς παραδοσιακά χειροποίητα κεραμικά μέσα στο νησί.
(στο 35:44 λεπτό ο Στέλιος Παρλιάρος επισκέπτεται το εργαστήρι του Σταμάτη Φτούλη)
Εκτός, όμως, από το ταλέντο του στη ζωγραφική, ο Σταμάτης Φτούλης είχε άλλη μία καλλιτεχνική κλίση. Είχε μια βροντώδη και εμφατική φωνή, η οποία αποκαλυπτόταν στα παραδοσιακά σκυριανά τραγούδια της τάβλας, αλλά και στις βυζαντινές ψαλμωδίες της εκκλησίας. Μάλιστα, του δόθηκε η ευκαιρία πριν από πολλά χρόνια να ασχοληθεί επαγγελματικά με το τραγούδι, όταν βρέθηκε δίπλα στον Τάκη Λαμπρόπουλο (πρόεδρο της Columbia), ο οποίος του ζήτησε να τραγουδήσει μαζί με τον Γρηγόρη Μπιθικώτση. Ο Σταμάτης Φτούλης του απάντησε πως φοβόταν ότι ο Μπιθικώτσης θα τον εξαφανίσει λόγω του ταλέντου του και τότε ο Λαμπρόπουλος πήρε στη θέση του τον Σταμάτη Κόκοτα… Όμως, ο ίδιος δε σταμάτησε να τραγουδάει και να ψέλνει ερασιτεχνικά, χαρίζοντας σε όλους όσοι είχαν την τύχη και την τιμή να τον ακούν εύηχες μουσικές στιγμές. Στο ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ υπάρχει η εκπομπή «Μουσικό Οδοιπορικό» που βρέθηκε στη Σκύρο το 1997, κατά τη διάρκεια της οποίας ο Σταμάτης Φτούλης και η παρέα του τραγουδούν αγαπημένα παραδοσιακά κομμάτια του νησιού (https://archive.ert.gr/77011/ από το 24ο λεπτό και μετά).
Προσωπικά, με τον Σταμάτη Φτούλη με συνέδεαν – και θα συνεχίσουν να με συνδέουν – δεσμοί αίματος, μια και ήταν ο ένας από τους δύο αδελφούς της μητέρας μου. Γνωρίζοντάς τον κυριολεκτικά από την ημέρα που γεννήθηκα μέχρι την τελευταία μέρα της ζωής του και περνώντας συνολικά ένα μεγάλο μέρος από την καθημερινότητά μου μαζί του -αλλά και με την οικογένειά του-, μπορώ να πω ότι, άνθρωποι σαν τον θείο μου δε γεννιούνται συχνά. Άνθρωποι που αγαπούν την οικογένειά τους και τη δουλειά τους χωρίς όρια. Άνθρωποι που για τον πλησίον τους δίνουν ό,τι έχουν και δεν έχουν. Άνθρωποι που επιλέγουν να βιώσουν στο έπακρο τη ζωή τους, παλεύοντας καθημερινά για το ακατόρθωτο. Και ο Σταμάτης Φτούλης ήταν ένας τέτοιος άνθρωπος σε όλες τις πτυχές της προσωπικότητάς του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου