Νίκος Μαλιάρας - «Η Φιλαρμόνια προωθεί τα συμφωνικά έργα των Ελλήνων συνθετών»

Όλοι όσοι παρακολουθούν συναυλίες ορχηστρικής μουσικής τις τελευταίες δεκαετίες στη χώρα μας, σίγουρα γνωρίζουν το μαέστρο Νίκο Μαλιάρα, ο οποίος είναι ένας από τους πιο σταθερούς υποστηρικτές των συμφωνικών έργων, τόσο των Ελλήνων, όσο και των ξένων συνθετών.

Ο Νίκος Μαλιάρας είναι ένας ιδιώτης, ο οποίος, μέσω των Νέων Εκπαιδευτηρίων Γ. Μαλιάρα, προσπαθεί -και καταφέρνει- να προάγει την καλή μουσική που, στους περισσότερους παραμένει αν όχι άγνωστη, τουλάχιστον ξεχασμένη στη λήθη των καθημερινών πληροφοριών. Εδώ και λίγους μήνες, είχε την εξαιρετική ιδέα να δημιουργήσει τη Φιλαρμόνια, μια αμιγώς επαγγελματική ορχήστρα που αποτελείται από εξαιρετικούς μουσικούς και συνεργάτες, άρτια εκπαιδευμένους για το συγκεκριμένο μουσικό είδος. 

Στη συνέντευξη που κάναμε αμέσως μετά την ολοκλήρωση πρόβας για την επερχόμενη συναυλία της 29ης Ιανουαρίου, που θα γίνει στο Χώρο Τέχνης και Πολιτισμού «Άρτεμις», ο κ. Νίκος Μαλιάρας μας μίλησε για τη Φιλαρμόνια και για άλλα πολλά.

Πώς ξεκίνησε η Φιλαρμόνια;
Η Φιλαρμόνια ως ιδέα, ως σκέψη, ως όνειρο, ως όραμα ξεκίνησε πριν από αρκετά χρόνια, αλλά ήταν μια σκέψη πολύ μακρινή, γιατί η συγκρότηση μιας επαγγελματικής ορχήστρας, δηλαδή μιας ορχήστρας στην οποία οι μουσικοί εργάζονται και πρέπει να πληρωθούν αξιοπρεπώς, είναι κάτι το οποίο έχει πάρα πολύ υψηλό κόστος. Οπότε, έμενε στα χαρτιά μέχρι τη στιγμή που, με το μαέστρο κ. Βύρωνα Φιδετζή και αφού είχαμε κουβεντιάσει πολλές φορές το γεγονός ότι είναι πολύ δύσκολο να παιχτεί ένα έργο Έλληνα συνθέτη από κρατικές ορχήστρες, αποφασίσαμε να ξεκινήσουμε την υλοποίησή της. Μάλιστα, είχε προγραμματιστεί αρκετές φορές να γίνει κάποια συναυλία, για την οποία είχαμε ετοιμάσει και το έργο με τη χορωδία του Πανεπιστημίου, αλλά για λόγους που δεν μπορεί κανείς να ξέρει -μπορεί όμως να φανταστεί ενδεχομένως- σε πολλές περιπτώσεις ματαιώνονταν. Δινόταν υποσχέσεις, γινόταν προετοιμασία, γραφόταν το υλικό και για κάποιο λόγο -δεν ξέρω πολιτικό, συνδικαλιστικό, άλλο, ιδέα δεν έχω- δε γινόταν.

Και κάπως έτσι αποφασίσετε να πάρετε ιδιωτική πρωτοβουλία.
Ακριβώς. Σκεφτήκαμε, επειδή πολύ συχνά στα δημόσια πράγματα της Ελλάδας υπερισχύουν διαφορετικά κριτήρια από αυτά του σκοπού για τον οποίο ιδρύθηκε μία ορχήστρα, ότι δεν είναι τυχαίο και ότι συμβαίνει συνεχώς. Κάπως έτσι είπα να υλοποιήσω αυτό που σκεφτόμουν και ονειρευόμουν. Έβαλα κάτω τα ποσά και είδα ότι ένα χρονικό διάστημα μπορώ να το χρηματοδοτήσω κι έτσι την άνοιξη του 2016 ελήφθη η οριστική απόφαση κι αρχίσαμε να προσεγγίζουμε μουσικούς, οι οποίοι θα ήθελαν να εργαστούν σε μία τέτοια προσπάθεια, να είναι, όμως, μουσικοί πραγματικά διαλεγμένοι και όχι ο οποιοσδήποτε τύχαινε να γνωρίζουμε.

Πότε ακριβώς συγκροτήθηκε η ορχήστρα;
Έγινε η συγκρότηση της ορχήστρας στη διάρκεια του περασμένου καλοκαιριού. Εν τω μεταξύ εγώ έκανα τις διάφορες κινήσεις που έπρεπε να γίνουν με οικονομικά, εταιρικά και θεσμικά θέματα. Η πρώτη συνάντηση όλων μαζί των μουσικών έγινε την 1η Νοεμβρίου 2016. Μια εβδομάδα αργότερα έγινε μια συνέντευξη τύπου στη βιβλιοθήκη του Μεγάρου, όπου ευχαρίστως μας φιλοξένησαν, ευγενώς προσφερθέντες να στηρίξουν την ορχήστρα και στις 10 Νοεμβρίου ξεκίνησε η πρώτη πρόβα με την πρώτη συναυλία να είναι στις 20 Νοεμβρίου. Μέχρι στιγμής έχουμε κάνει πέντε συναυλίες, στις τέσσερις από τις οποίες υπήρχαν και έργα Ελλήνων συνθετών (η μία ήταν χριστουγεννιάτικη). Η ιδρυτική διακήρυξη της ορχήστρας που υποστηρίζει ότι θέλει να προωθήσει τα συμφωνικά έργα των Ελλήνων συνθετών, τα οποία δεν παίζονται όσο συχνά θα έπρεπε, έχει υλοποιηθεί σε όλες τις συναυλίες.

Ο κόσμος ανταποκρίνεται περισσότερο από ό,τι στην αρχή;
Σιγά σιγά ναι. Αυτό φάνηκε από την τρίτη μας συναυλία που έπεσε μέσα στις μέρες των γιορτών. Εγώ νόμιζα ότι θα παίζαμε μόνοι μας και ότι θα ήταν μια καλή πρόβα, αλλά τελικά είχε αρκετό κόσμο. Ήρθαν άνθρωποι που αγόρασαν εισιτήριο για μία συναυλία με έργα ενός άγνωστου συνθέτη και μάλιστα, σε μία περιοχή που δεν είναι το κέντρο της Αθήνας - δεν είναι και εύκολο. Αυτό μας δίνει ελπίδες ότι το εγχείρημα θα πάει καλύτερα και ότι θα γίνει γνωστότερο. Αυτό είναι που μας λείπει και γι’ αυτό και σας ευχαριστούμε και σας χρειαζόμαστε εσάς, τους ανθρώπους των Μέσων Μαζικής Ενημέρωσης, είναι να γίνει γνωστή η προσπάθεια αυτή. Νομίζω ότι, εάν γίνει γνωστή, θα αρχίσει να κινητοποιείται και ο κόσμος. Αν μη τι άλλο, για να δει κάτι που δεν ξέρει.

Δεν υπάρχει κάποια επιχορήγηση από το κράτος;
Όχι, δεν υπάρχει καμία επιχορήγηση. Όλα εδώ πληρώνονται από τον ιδιωτικό φορέα που στηρίζει την ορχήστρα και που είναι τα Εκπαιδευτήρια Μαλιάρα. Ελπίζουμε ότι θα μπορέσουν να βρεθούν χρηματοδοτήσεις και κινούμαστε προς αυτή την κατεύθυνση, είτε με τη μορφή χορηγίας, είτε με τη μορφή επιδότησης από το κράτος ή από δημόσιους φορείς, είτε με τη μορφή ευρωπαϊκών προγραμμάτων και διεθνών επιδοτήσεων, είτε με τη μορφή άλλων συμφωνιών και βέβαια και με τη μορφή των εισιτηρίων. Μια μορφή στήριξης που θα θέλαμε να έχουμε είναι από τους υπεύθυνους των μεγάλων αιθουσών συναυλιών της Αθήνας, ώστε να μπορέσουμε να έχουμε πρόσβαση και να παίξουμε π.χ. στο Μέγαρο Μουσικής ή στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, γιατί αυτοί είναι χώροι που τους ξέρει ο κόσμος. Είμαι βέβαιος ότι, αν μπορέσει η ορχήστρα να βρει πρόσβαση σε αυτές τις αίθουσες, θα έχει και περισσότερη προσέλευση. Ήδη έχουμε κάνει κάποιες συζητήσεις, οι άνθρωποι που είναι στα πόστα μας γνωρίζουν, έχουν δει θετικά το εγχείρημα και τις επόμενες μέρες έχουν οριστεί κάποια ραντεβού για να μπορέσουμε να δούμε πώς η θετική ματιά μπορεί να υλοποιηθεί και στην πράξη.

Μιλήστε μου για τη συναυλία της επόμενης Κυριακής 29 Ιανουαρίου.
Περιλαμβάνει ένα πολύ γνωστό και δημοφιλές έργο ρεπερτορίου του 20ου αιώνα, τα «Carmina Burana» του Carl Orff. Είναι ένα έργο το οποίο το έχουμε πει αρκετές φορές με τη χορωδία του Πανεπιστημίου και είναι η πρώτη φορά που θα το διευθύνω κι εγώ με συμφωνική ορχήστρα στην πλήρη του εκδοχή, γιατί οι έως τώρα εκδοχές ήταν στη συντομευμένη εκδοχή με δυο πιάνα και κρουστά, χορωδία και σολίστ. Εδώ θα παιχτεί στην πλήρη του μορφή. Είναι ένα πάρα πολύ ωραίο έργο, από τα δημοφιλέστερα -αν όχι το δημοφιλέστερο- του 20ου αιώνα. Θελήσαμε να προσφέρουμε στο κοινό ένα έργο που αγαπάει, σε μια εκτέλεση που νομίζω θα το ικανοποιήσει. Οι πρόβες με έχουν αφήσει ικανοποιημένο και πιστεύω ότι θα πάει καλά. Βέβαια, για να μην απομακρυνθούμε και από τους στόχους της ορχήστρας που όπως είπαμε είναι κάθε συναυλία να έχει έργα ενός Έλληνα συνθέτη, αυτή θα έχει για πρώτη φορά έργα του Μανώλη Καλομοίρη, του ιδρυτή της Εθνικής Σχολής και εθνικού συνθέτη, όπως τον έλεγαν παλιότερα.

Τι ακριβώς είναι η Εθνική Σχολή;
Όταν λέμε Εθνική σχολή εννοούμε τους συνθέτες εκείνους οι οποίοι χρησιμοποιούν στα έργα τους υλικό από την παραδοσιακή μουσική της χώρας τους. Λέμε τέσσερα δημοτικά τραγούδια, τα οποία ο Καλομοίρης έχει επεξεργαστεί για συμφωνική ορχήστρα και μία σόλο φωνή. Αυτά τα τέσσερα τραγούδια δεν είχαν ξαναπαιχθεί στην Ελλάδα, υπήρχαν μόνο στα χειρόγραφα του συνθέτη. Ως μουσικολόγος, είμαι και ερευνητής του Καλομοίρη, τα είχα επεξεργαστεί και τα είχα εκδώσει σε παρτιτούρα. Για πρώτη φορά παίχτηκαν στο Ιάσιο της Ρουμανίας πριν από τέσσερα χρόνια σε μια συναυλία που είχε γίνει εκεί και είχα διευθύνει με την ορχήστρα της μουσικής ακαδημίας της πόλης αυτής. Θα προηγηθεί ένα έργο για ορχήστρα εγχόρδων και φλάουτο και απαγγελία του ίδιου του συνθέτη, το οποίο ονομάζεται «Στης τραγουδίστρας τέχνης τα παλάτια», δηλαδή στα παλάτια της μουσικής. Οι στίχοι της απαγγελίας είναι του Κωστή Παλαμά, που ήταν ο αγαπημένος ποιητής του Καλομοίρη.

Πόσα άτομα συμμετέχουν στην ορχήστρα;
Στην ορχήστρα γι’ αυτή τη συναυλία είμαστε περίπου εξήντα μουσικοί. Τα σταθερά μέλη της ορχήστρας είναι σαράντα πέντε. Επίσης συμμετέχει η χορωδία του τμήματος μουσικών σπουδών του Πανεπιστημίου που διευθύνω από την ίδρυσή της, η χορωδία του Εθνικού Ωδείου με την οποία έχουμε συνεργαστεί αρκετές φορές στο παρελθόν και διευθύνει ο κ. Σπύρος Κλάψης. Η τρίτη χορωδία που συμμετέχει είναι η παιδική χορωδία Μανώλης Καλομοίρης που ιδρύθηκε το 1989 από μένα και την Χαρά Καλομοίρη στο όνομα του παππού της, Μανώλη Καλομοίρη. Τα τελευταία χρόνια την περισσότερη δουλειά ως προς τη διδασκαλία της χορωδίας την κάνει ο κ. Σάββας Ρακιντζάκης. Επίσης, συμμετέχουν ως συνδιοργανωτές η οργάνωση H2Opera που διευθύνεται από τον κ. Δημοσθένη Σταυριανό που είναι βαρύτονος και συμμετέχει στην παράσταση.  Οι άλλοι δύο σολίστες είναι η υψίφωνος κ. Λυδία Ζερβάνου και ο κόντρα τενόρος κ. Νίκος Σπανάτης. Συμμετέχει επίσης το Athens Percussion Group που είναι ένα σύνολο κρουστών οργάνων και συμμετέχουν και δύο πιανίστες, ο κ. Δημήτρης Ανούσης και ο κ. Γιάννης Μιχαηλίδης. Η κ. Τζένη Αρσένη θα έχει τη σκηνοθετική επιμέλεια.

www.ogdoo.gr 

Το χρυσάφι του Μίκη από τον Κορκολή και τη Μανουσάκη

κλικ εδώ

Σοφία Μανουσάκη - «Το τραγούδι για μένα είναι τρόπος ζωής, όχι σκοπός»

Βλέποντας κάποιος τη Σοφία Μανουσάκη από κοντά, θεωρεί ότι είναι ένα απλό, νεαρό κορίτσι που δειλά δειλά ξεκινάει τα βήματά του στο χώρο της μουσικής. Ακούγοντάς την, όμως, να ερμηνεύει τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη υπό την καθοδήγηση του Στέφανου Κορκολή, τότε όλα αλλάζουν. Η Σοφία Μανουσάκη έχει μια ξεκάθαρη και σταράτη εσωτερική φωνή που θυμίζει κάτι από τα πολύ παλιά, τότε που οι ερμηνεύτριες πήγαιναν μπροστά αποκλειστικά με τη χροιά τους και μόνο. Αν και γεννήθηκε στα μέσα της δεκαετίας του ’90, τόσο ο τρόπος που μιλάει όσο και το ύφος της στη σκηνή, κάνουν απόλυτα κατανοητή την απόφαση του μεγάλου Έλληνα μουσουργού να την επιλέξει ως ερμηνεύτρια στα τραγούδια του και μάλιστα, στα τραγούδια που για διάφορες συγκυρίες δεν ευτύχισαν να ακουστούν στο ευρύ κοινό. 

Στις 16 Ιανουαρίου θα γίνει στον Ιανό η απονομή του χρυσού δίσκου «Συνάντηση ΙΙ», ο οποίος κυκλοφόρησε πριν από ενάμιση μήνα. Το γεγονός αυτό ήταν η αφορμή για να βρεθούμε ξανά με τη Σοφία Μανουσάκη και να κάνουμε μια όμορφη κουβέντα.

Έχουμε να βρεθούμε δημοσιογραφικά ενάμιση χρόνο. Τι έχει αλλάξει μέσα σε αυτό το διάστημα για την τραγουδίστρια Μανουσάκη και την Σοφία ως χαρακτήρας;
Αισθάνομαι πιο ώριμη, πιο συγκροτημένη και ως χαρακτήρας και ως τραγουδίστρια. Περνάω πολλή ώρα διαβάζοντας και νιώθω κάπως διαφορετικά προς το καλύτερο.

Λογικά ο κόσμος σε γνωρίζει περισσότερο από ό,τι πριν. Πόσο εύκολο είναι για μια κοπέλα στη σημερινή εποχή και στην ηλικία σου να γίνεται γνωστή επειδή τραγουδάει Θεοδωράκη και όχι επειδή συμμετείχε σε κάποιο talent show;
Είναι πολύ δύσκολο και χαίρομαι πολύ που τράβηξα αυτήν την πορεία στο χώρο αυτόν, γιατί και σε κάποιο talent show να πήγαινα, θα με μάθαινε ο κόσμος για ένα δυο χρόνια και μετά θα εξαφανιζόμουν όπως γίνεται με τόσα παιδιά. Και αυτό είναι πολύ ψυχοφθόρο.

Εσύ, βέβαια, στάθηκες και τυχερή.
Καλά ναι, πολύ τυχερή. Εγώ δεν ήθελα να κάνω καριέρα, ούτε ήθελα να γίνω γνωστή. Ήρθε από μόνο του όλο, μου ήρθε τόσο απλόχερα και για μένα είναι τρόπος ζωής, δεν είναι σκοπός.

Πες μου λεπτομέρειες για τον ολοκαίνουριο διπλό δίσκο με τα τραγούδια του Μίκη.
Το cd «Συνάντηση ΙΙ» είναι ένα ακόμα δώρο από τον ίδιο τον συνθέτη. Είναι μεγάλη τιμή για μένα και είμαι και πολύ τυχερή, γιατί έχω στην παρτιτούρα αφιέρωσή του. Επίσης, μου είπε ο κ. Θεοδωράκης χαριτολογώντας ότι, περίμενε να μεγαλώσω για να έρθω και να τα πω αυτά τα τραγούδια. Οι ηχογραφήσεις ξεκίνησαν αρχές Σεπτεμβρίου και τελείωσαν τέλη Οκτώβρη και η συνολική δουλειά σχεδόν ένα χρόνο. Αρχικά ήταν να κάνουμε μόνο το «Μια θάλασσα γεμάτη μουσική» σε ποίηση Δήμητρας Μαντά. Οι «Χαιρετισμοί» προέκυψαν κατά τη διάρκεια των εγγραφών αυτού του έργου. Ενώ ηχογραφούσαμε, μας έστειλε ένα mail ο συνθέτης και μας πρότεινε να δοκιμάσουμε να κάνουμε τέσσερα-πέντε κομμάτια από τους «Χαιρετισμούς» - που είναι σε ποίηση Γιάννη Θεοδωράκη, Αγγελική Ελευθερίου και Μίκη Θεοδωράκη - και είπε ο Στέφανος να τους κάνουμε όλους.

Ξεχωρίζεις κάποιο τραγούδι από τον δίσκο αυτό;
Είναι όλα καταπληκτικά! Από το «Μια θάλασσα γεμάτη μουσική» μου αρέσει πάρα πολύ το «Χρώματα νυχτερινά» και από τους «Χαιρετισμούς» το «Πίσω απ’ τα μάτια μου έζησα».

 

Πόσο ελπιδοφόρο είναι το γεγονός ότι η «Συνάντηση ΙΙ» έγινε χρυσή μέσα σε ενάμιση μήνα και μάλιστα, χωρίς διαφήμιση;
Πάρα πολύ! Οι καιροί είναι πολύ δύσκολοι, τα cd δεν πωλούνται, μπαίνουν όλοι στο ίντερνετ και βρίσκουν κατευθείαν τα τραγούδια από εκεί. Πιστεύω ότι αυτή είναι μια μορφή αντίστασης και απόδειξη ότι υπάρχει ακόμα πολιτισμός.

Μετά την απονομή του χρυσού δίσκου για τη «Συνάντηση ΙΙ», ποιος είναι ο επόμενος στόχος της Σοφίας;
Η επόμενη δουλειά θα είναι με τον Στέφανο Κορκολή και θα αφορά μελοποιημένη ποίηση και ουσιαστικά, αυτή θα είναι και η πρώτη μου προσωπική δουλειά, αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι δε θα ξανατραγουδήσω Θεοδωράκη.

Πες μου έναν χώρο ανά τον κόσμο που ονειρεύεσαι να ερμηνεύσεις τα τραγούδια του Μίκη, έστω κι αν αυτό είναι πρακτικά δύσκολο να γίνει.
Νομίζω ότι ο οποιοσδήποτε χώρος διαμορφώνεται από τα τραγούδια του Μίκη Θεοδωράκη. Βέβαια, θα ήθελα πάρα πολύ να τραγουδήσω στο Ηρώδειο που αφενός είναι κάτω από την Ακρόπολη, αφετέρου ξέρω ότι το λατρεύει και ο Μίκης.

Πολλοί είναι εκείνοι που θα πουν -ή που έχουν ήδη πει- ότι το μέλλον σου στη δισκογραφία προβλέπεται δύσκολο, ακριβώς επειδή η έναρξή σου στον χώρο έγινε με έργα ενός τόσο μεγάλου μουσουργού υπό την επίβλεψη ενός επίσης μεγάλου συνθέτη. Τι απαντάς σε όλους αυτούς;
Αν το ωραίο και το αληθινό είναι δύσκολο, τότε μου αρέσουν τα δύσκολα. Αυτή τη στιγμή είμαι ακόμα στην αρχή με τον Στέφανο, έχουμε να κάνουμε πολλά πράγματα και δεν διεκδικώ να κάνω κάτι άλλο. Τώρα, εάν προκύψει οτιδήποτε καινούριο, θα σκεφτώ πολύ καλά την επόμενή μου κίνηση.

Ας αλλάξουμε λίγο θέμα. Πριν από δυο περίπου μήνες συμμετείχες στο αφιέρωμα που έγινε στο Παλλάς στη Βίκυ Μοσχολιού. Θα ήθελες να συμμετάσχεις ξανά σε κάποια αντίστοιχη βραδιά; Εάν ναι, τι τραγούδια θα ήθελες να πεις;
Ο πρώτος λόγος που συμμετείχα σε αυτό το αφιέρωμα είναι γιατί ακούω από πολύ μικρή ηλικία τα τραγούδια της. Ο δεύτερος λόγος ήταν ότι επρόκειτο για φιλανθρωπικό σκοπό, συν του γεγονότος ότι παίξαμε με τον Στέφανο ένα τραγούδι του Μίκη Θεοδωράκη, το «Σήμερα βράδιασε νωρίς». Επειδή συμμετείχαν πάρα πολύ καλλιτέχνες, δεν είχαμε χρόνο να κάνουμε πρόβα για τον ήχο, γι αυτό και είχα αμφιβολία για το αν θα είμαι εντάξει πάνω στη σκηνή και το τι θα ακούει ο κόσμος. Όταν ο λόγος είναι φιλανθρωπικός, δεν μπορείς να αρνηθείς, αλλά από την άλλη, πρέπει να προφυλάσσεις καλλιτεχνικά τον εαυτό σου.

Προέρχεσαι από μια γενιά που, σε γενικές γραμμές, έζησε και την καλή περίοδο της χώρας, αλλά και την κακή (σε κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο εννοώ). Ποιο τραγούδι αφιερώνεις στους αναγνώστες για το 2017 που μόλις έκανε ορατή την εμφάνισή του;
Ως παιδί μέλος μιας πολύτεκνης οικογένειας με πέντε παιδιά, θυμάμαι ότι κάθε Χριστούγεννα είχα το δώρο μου. Δεν είχαμε, δηλαδή, πολυτέλειες, οπότε δεν μπορώ να πω ότι έζησα υπερβολές στα αγαθά. Αφιερώνω το «Λίγο ακόμα» του Μίκη Θεοδωράκη σε ποίηση Γιώργου Σεφέρη και το έχει πει καταπληκτικά η Μαρία Φαραντούρη. Να έχουμε υπομονή και να είμαστε ψύχραιμοι… 

www.ogdoo.gr

Σουλτάτου, Καραδημήτρης & Λιδάκης «στο ίδιο όνειρο»

κλικ εδώ